Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 132. Sayı (Temmuz 2019)

44 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 07 / 2019 suvecevre.com MAKALE İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSLERİNİN İLK YATIRIM MALİYETLERİNİNDEĞERLENDİRİLMESİ 1. GİRİŞ T ürkiye, süreklilik arz eden ulusal ve uluslararası fon yatırımları, kurum- sal kapasite artışı, yasal ve kurumsal düzenlemeler (küçük belediyelerin birleştirilmesi dahil) sonucunda kentsel atıksu yönetimi anlamında önemli bir ilerleme kay- detmiştir. Ülkemizde atıksuyu arıtı- larak deşarj edilen belediye nüfusu oranı %86’dır [1]. Özellikle kanali- zasyon şebekesine ve arıtma tesisleri sayısı ve oranı artmış olsa da Türki- ye, OECD ülkeleri arasında atıksu arıtma oranı açısından hala çok ge- rilerdedir. Proje Koordinatörlüğünü Prof. Dr. Bilgehan Nas’ın yürüttüğü, 2016 yılında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından desteklenen TÜRAAT projesi kapsamında Türkiye’deki mevcut AAT’leri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verileri, çevre ve şehirci- lik il müdürlükleri ve belediyeler ile yapılan görüşmeler neticesinde tespit edilmiş ve tesisler tek tek yerinde ince- lenmiştir. Ülke genelinde işletmede, inşaat halinde ve atıl durumda olmak üzere toplam 1127 adet AAT tespit edilmiştir. Ülke genelinde mevcut AAT’lerinde; bakım&onarım, reviz- yon, kapasite artışı, yeniden inşa edi- lecek tesislerin toplam yatırım bedeli 2017 yılı fiyatları ile toplam 1 milyar 457 milyon 132 bin TL olarak belir- lenmiştir [2]. AAT’ler, ilk yatırım ve işletme maliyeti göz önüne alındığında yerel yönetimlere ciddi bir finansal maliyet getirmektedir. AAT’de arıtma prosesi ve tasarım kriterlerinin doğru seçil- mesi, ilk yatırım ve işletme maliye- tini büyük oranda etkilemektedir. Bu doğrultuda arıtma tesisi planlanır- ken, ham atıksu karakterizasyonu ve deşarj edilecek veya yeniden kullanı- lacak suyun kalitesi, arıtma prosesinin belirlenmesinde önemlidir. AAT’lerin sadece alıcı ortam deşarj standart- larını sağlayan “AAT” olarak tasar- lanması yerine, “Su/enerji üretme ve hammadde geri kazanım tesisi” olarak tasarlanması yakın gelecekte paradigma değişikliği olarak önümüze çıkacaktır. Bu yüzden “Amaca uygun” AAT tasarımı önem kazanacaktır. AAT’lerinin yüksek ilk yatırım maliyetlerinden dolayı doğru prosesin seçilmesi önemlidir. AAT ilk yatırım maliyeti ise, prosese karar verilip, tesis uygulama prosesinin tamamlanma- sının ardından yapılan keşif-metraj çalışmaları ile yaklaşık maliyet hesap- lanmakta, AAT’nin yaklaşık ilk yatı- rım maliyeti son noktada görülebil- mektedir. Projeye başlamadan önce, yerel yönetimler tarafından farklı prosesleri için karşılarına çıkabilecek ilk yatırım maliyetlerinin yaklaşık olarak tah- min edilebilmesi, karar vericiler için önemli bir bilgidir. Bunun yanında ülkemizde AAT eylem planları hazır- lanırken farklı arıtma proseslerinin yaklaşık maliyetlerinin bilinmesi, ülkemizde yapılacak altyapı maliyet- lerinin bütçe planlamaları açısından da değerlidir. Ülkemizde AAT maliyetlerinin BİLGEHAN NAS Konya Teknik Üniversitesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Arbiotek Çevre Çözümleri Ltd.Şti. SEFA TURGUT Konya Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı Arbiotek Çevre Çözümleri Ltd.Şti.