Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 135. Sayı (Ekim 2019)

26 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 10 / 2019 suvecevre.com Paslanmaz çelik korozyona dirençli olduğundan birçok uygulama için tercih edilse de bazı ortamlarda korozyona karşı koyamaz ve paslanabilir… Yazar’ın notu: Bu yazımız, hizmet verdiğimiz sanayi tesislerinde gördüğümüz ve edindiğimiz, paslanmaz çeliğin koroz- yonu bilgileri ile sınırlıdır, paslanmaz çeliğin tüm korozyon sorunlarını anlatan bir yazı değildir. Piyasada “Karbon çelik” veya “Siyah demir” olarak adlandırılan ve korozyona karşı boya türleri ve galva- nizleme teknikleri ile korunan metalin maliyeti, paslanmaz çeliğe kıyasla çok düşük olduğundan, işletmelerde kar- bon çelik ile imal edilmiş ekipmana daha çok rastlanır. Paslanmaz çelikler normal atmosferik şartlara ve normal sulu ortamlara dayanıklıdır. Asitli ve bazik ortamların birçoğuna da daya- nıklıdır. Paslanmaz çelik korozyona dirençli olduğu için birçok uygulama için tercih edilir; ancak bazı ortam- larda paslanmaz çelik dahi korozyona karşı koyamaz ve paslanır. Paslanmaz çelik normal karbon çeliğe kıyasla görünüşü düzgün olduğu için bazı işletmelerde görsellik sebebi ile de PASLANMAZ ÇELİK PASLANABİLİR SU DÜNYASI YÜK. MÜH. ENİS BURKUT enis@burkut.com.tr tercih edilir. Paslanmaz çelik en çok içecek ve gıda sanayiinde, ilaç, kimya ve kağıt sektöründe çok kullanılır. Paslanmaz çeliğin korozyonu: Sanayi işletmelerinde en çok rast- ladığımız paslanmaz çelik korozyonu “Klorür İyonu” (Cl¯) korozyonudur. Klorür iyonu suyun içinde bulunduğu gibi, işletmelerin kullandığı farklı ürünlerin içinde de bulunur: örneğin NaCl (tuz), HCl (Hidroklorik asit), NaOCl (Sodyum hipoklorit – Klor). (NOT: Klor, Klorür, Hipoklorit kelimele- rindeki anlam karışıklığını açıklayan maka- lemiz, Su ve Çevre Dergisi Temmuz 2013 sayısında yayınlanmıştır.) Paslanmaz çelik malzemenin meta- lürjisinin bozulduğu noktalarda, yani kaynak noktaları, perçin, delik, taş- lama yerleri genelde korozyona daha müsait yerlerdir. Ayrıca basınçlı kap- larda ve yerlerde, metalin gerilimi sebebi ile de korozyon olayı artar. Asitlerin oluşturduğu çok düşük pH ortamı da paslanmaz çeliği bozar. Ortamda Bulunan “Cl¯” İyonunun Paslanmaz Malzemeye Tesiri: Bir sanayi işletmesindeki işletme sularında “Cl¯” iyonu az dahi olsa, bu sanayi işletmesi bir şekilde NaCl (tuz), HCl (Hidroklorik asit), NaOCl (Sodyum hipoklorit – Klor) kullanı- yor olabilir ve işletmeci bu madde- leri paslanmaz çelik ile imal edilmiş ekipmanlara yakın bir yerde barındı- rıyorsa, havada uçuşan ve “Cl¯” iyonu içeren gaz veya maddeler çevredeki paslanmaz çeliği kesinlikle paslandırır. Resim 1’de görüldüğü gibi, paslanmaz çelik ile imal edilmiş kartuş filtre kabı, ortamdaki “Cl¯” iyonu içeren madde- ler ile paslanmıştır. İşletmelerde bu resimdekine benzer, ortam havasın- daki “Cl¯” iyonu ile paslanmış birçok malzeme görmek mümkündür. Rutubetli ortamlarda, yatay duran paslanmaz çelik borularda, havadaki