Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 131. Sayı (Haziran 2019)

suvecevre.com 29 06 / 2019 • SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ RÖPORTAJ uzaktaki bir merkeze iletebilir. Bu aşamada SCADA’dan bahset- meliyiz. SCADA “Supervisory Cont- rol and Data Acquisition” kelimeleri- nin baş harflerinden oluşur. Dilimize tam çevirisinden ziyade açıklaması daha uygun düşmektedir, “Uzaktan Kontrol ve İzleme Sistemi” ya da metodu diyebiliriz. Kısaca SCADA sistemleri geniş alana yayılmış tesis ya da ünitelerin tek bir merkezden bilgisayar, tablet ya da cep telefonu üzerinden kontrolüdür. Enerji sant- rallerinden endüstriyel üretim tesis- lerine kadar kullanılan bu yöntem, temelinde bir yazılım ve donanımları barındırmaktadır. Evsel ve endüstriyel arıtma tesislerinin kontrolleri için de kullanılmaktadır. Otomasyon planla- nırken önleyici bakım süreçlerinin iyi planlanması önemlidir. Bu aşamada otomatik olarak veri ve arıza bilgi- sini mail olarak ya da hücresel mesaj olarak anında paylaşabilme yeteneği sistemin akıcı olarak çalışabilmesine önemli katkılar sağlamaktadır. SU VE ÇEVRE: Endüstri 4.0’ın arıtma tesislerine yansımaların ne şekilde olacak? ERGİN EROL: Sanayide dijital- leşmenin ve endüstri 4.0 devriminin konuşulduğu, tartışıldığı günümüzde, arıtma tesislerinin dijitalleşmesi ve “IOTP” arıtma tesislerinin interneti de artık gündemimize girmiş bulu- nuyor. Su ve atıksu arıtma sistemleri endüstriyel üretimin vazgeçilmez par- çalarıdır. Özellikle üretim esnasında çok su tüketen ya da atıksu üreten endüstriler çevresel regülasyonlar gereği atıksularını arıtmak ve alıcı ortam standartlarına uygun şekilde deşarj etmek zorunluluğundadırlar. Hatta günümüzde sürdürülebilir bir gelecek için, azalan su kaynaklarını korumak ve gittikçe artan su mali- yetlerinden olumsuz etkilenmemek için geri kazanım yaygın şekilde uygu- lanmaya başlamıştır. Endüstri 4.0 ile üretimin otomatik hatta insansız hale gelmeye başladığı günümüzde üreti- min bir parçası olan arıtma sistemle- rinin alt yapısının muhakkak Endüstri 4.0 ile uyumlu olması gerekmektedir. Merkezi haberleşme sensör füz- yonu ve yapay zeka gibi konularda çevre mühendisleri, endüstriyel yazı- lım mühendisleri, IT uzmanları ve bilgisayar mühendisleri, multi-disipli- ner bir yaklaşımla çalışarak, gelecekte endüstrilerin ihtiyacı olan teknolojileri ve bunların çevresel regülasyonlara uygun arıtma teknikleri ile buluşma- sını sağlayacaklardır. Günümüzde planlanan arıtma tesisleri artık akıllı fabrikaların ihti- yacını karşılayacak şekilde, Endüstri 4.0 altyapısına uygun olmalıdır. Endüstri 4.0 olarak adlandırılan 4. sanayi devrimi 2011 yılından itiba- ren, ilk olarak Almanya’nın, daha sonra da tüm gelişmiş ülkelerin gün- demine girmiştir. Gelişmiş ülkelerin artan işçilik maliyetlerinin yanı sıra, kalite, İSG ve çevresel regülasyonla- rın baskısı neticesi olarak üretimin toplam maliyetinde rekabeti zorlaş- tırıcı ve hatta çoğunlukla imkansız hale getiren artışlar meydana gelmiş- tir. Buna karşı başta Almanya olmak üzere sanayileşmiş ülkeler, üretim kalite ve hızını arttırırken maliyeti düşürüp, rekabeti kendi lehlerinde çevirecek hamleler planlamışlardır. Sonuç olarak bu şekilde dördüncü sanayi devrimi başlamıştır. Dünya da üretim artık geri döndürülemeyecek şekilde dijitalleşmekte, otomatik ve hatta “insansız” hale gelmektedir. Endüstri 4.0 ile gerçekleşecek devri- min doğuracağı teknolojik, iktisadi ve toplumsal sonuçları önceden öngörüp bazı planlamaları hızlıca devreye sok- mak hayati önem arz etmektedir. Üre- tim proseslerinde girdi, çıktı ve üretim enstrümanlarının değişeceği gibi, bazı meslekler ortadan kalkarken, yeni mesleklerin ortaya çıkacağı ve yakın bir gelecekte yaşantımızı etkileyecek düzeye gelmesi öngörülmektedir. Burada Endüstri 4.0’ın ortaya çıkışını tetikleyen unsurlardan biri olan çevre- sel unsurların, su ve atıksu arıtımının sürecin uzağında tutulması ironiktir. Üretimin gelişmiş ülkelerden daha az gelişmiş ülkelere kaymasının önemli bir nedeni de çevre kirliliğine verilen yerel tepki, yasa ve uygulamalardır. Bu tespiti doğru şekilde yaparsak, kaçı- nılmaz olarak gerçekleşmekte olan endüstriyel dönüşüm içerisinde arıtma tesislerinin alt yapısının Endüstri 4.0’a uygun olarak yapılması gerekliliği net olarak görülecektir. SU VE ÇEVRE: Dijital dönüşümle ilgili bileşenler konusunda bilgi vere- bilir misiniz? ERGİN EROL: Başlıca bileşenleri iyi tanımlamak gerekiyor. Endüstriyel yazılım programlanabilir lojik kontrol üniteleri, proses ekipmanları, sensör- ler, online ölçüm ve analiz üniteleri ve IT ile otomasyon entegrasyonunu sağlayacak yazılım ve donanımlar baş- lıca bileşenleri oluşturacaktır. Sektöre hizmet veren firmaların bu alanlarda donanımlı olmaları ve entegrasyonu sağlamaları gerekmektedir. Sıfır duruş / sıfır hata ile çalışmayı hedefleyen günümüz endüstriyel tesislerinin ihti- yaç duyacağı teknik donanım, yazılım ve veri akışını ancak bu standartlarda hazırlanmış, alt yapısı Endüstri 4.0 gereksinimine uygun arıtma tesisleri ile sağlayabilir. Bu dijital dönüşüm, kaliteli ve yük- sek performanslı ekipmanların yanı sıra uygun yazılımları ve sensör tek- nolojilerinin gelişimini desteklemekte- dir. Ayrıca önümüzdeki süreçte online ölçüm cihazlarının gelişen teknoloji ve düşen maliyetler ile daha yaygın kul- lanılır olması kaçınılmaz olacaktır. l