Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 132. Sayı (Temmuz 2019)

suvecevre.com 53 07 / 2019 • SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ MAKALE Tablo 4. Türkiye’de AAT yatırım maliyetleri tırılan AAT’lerinin yapım yılları 2011- 2018 arasındadır. Çalışma sonucunda AAT’nin ortalama debi ile ilk yatırım maliye- tini tahmin etmek üzere belirlenen denklemler kullanılarak Tablo 6’da 1,000 m 3 /gün’den 200,000 m 3 /gün kapasiteye kadar AAT’lerin ilk yatırım maliyetleri hesaplanmıştır. Şekil 10’da 1,000-200,000 m 3 /gün ortalama debi için incelenen iki biyolojik arıtma alternatifinin ilk yatırım maliyetleri görülmektedir. 5 kademeli Bardenpho prosesi olan AAT’lerinde çamur yaşı Tablo 1’de görüldüğü üzere Bio-P+ SNDP’ne Şekil 8. Bio-P+ SNDP AAT nüfus-yatırım maliyeti Şekil 9. 5 kademeli Bardenpho prosesi AAT nüfus-yatırım maliyeti Arıtma Prosesi Yatırım Maliyeti Denklemleri R 2 Bio-P+ SNDP y = -0.00x 2 + 292.53x + 1 168 683.44 0.82 5 kademeli Bardenpho y = -0.00x 2 + 162.52x + 4 615 303.29 0.96 Tablo 5. Proseslere göre nüfus-yatırım maliyeti denklemleri Arıtma Prosesi Yatırım Maliyeti Denklemleri R 2 Bio-P+ SNDP y = -0.00x 2 + 47.69x + 976 109.24 0.76 5 kademeli Bardenpho y = -0.00x 2 + 31.14x + 4 343 367.96 0.92 göre daha düşük seviyelerde çalış- tırıldığından yatırım maliyetindeki en büyük etken olan havalandırma havuzu hacmi Bio-P+ SNDP’e göre daha azalacaktır. Böylece inşaat mali- yeti ve havalandırma hacminin azal- ması ile gerekli hava miktarı azalaca- ğından mekanik ekipman maliyetinde de azalma olacaktır. Ancak 5 kademeli Bardenpho prosesinde düşük çamur yaşı sonucu stabil çamur oluşma- maktadır. Bu da çamur içerisindeki karbonun giderilmesine dolayısıyla aerobik veya anaerobik çürütücü yapılması gerekmektedir. Anaerobik çürütücü yapılması durumda enerji üretimi için prosesler eklenebilir. Bio- P+ SNDP’nde tasarım yüksek çamur yaşı (>25 gün)’nda yapıldığı için stabil çamur elde edilmektedir. Sis- temde oluşan fazla çamur, doğrudan mekanik susuzlaştırma ekipmanlarına verilebilir. Çalışma sonucunda AAT ilk yatı- rım maliyetini tesisin tasarım nüfu- suna göre tahmin etmek üzere belir- lenen denklemler kullanılarak Tablo 8’de 10 bin kişi’den 2 milyon kişiye kadar AAT’lerin ilk yatırım maliyet- leri hesaplanmıştır. Şekil 11’da incele- nen iki biyolojik arıtma alternatifinin ilk yatırım maliyetleri görülmektedir. Tablo 7 ve şekil 11’de görüldüğü üzere <205,000 kişiden AAT’lerde Bio-P+SNDP yatırımmaliyeti olarak daha uygun iken >205,000 kişiden AAT’lerde 5 kademeli Bardenpho prosesinin ilk yatırım maliyeti daha uygundur. Ancak AAT kapasitesi belirlenir- ken nüfusun yanında; kişi başı su kul- lanımı, sızma debisi, sanayi debisi ve atıksu karakterizasyonu dikkate alın- maktadır. Bu değerler yerleşim yerle- rine göre değişiklik göstereceğinden nüfus değerinin ilk yatırım maliye- tinin belirlenmesinde debi-maliyet denklemleri kadar doğru yaklaşım vermeyebilir.