Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 133. Sayı (Ağustos 2019)

26 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 08 / 2019 suvecevre.com T.O. Cihazında mikrobiyo- lojik üreme: T.O. membranları- nın düşmanlarından biri de memb- ranlarda mikro-biyolojik üremedir. Membranlar üzerinde bakteri ürer ve membranların su geçirmesini engeller. Bu problemi genelde ham su ile gelen bakteriler yaratır. Uzun süre çalıştırılmayan T.O. cihazlarının da bakteri üretmesi genel bir sorun- dur. Bu sebeple işletmenin su ihtiyacı olmasa dahi, T.O. cihazının her gün muhakkak bir saat kadar çalıştırılması önerilir. Ülkemizde 6-7 gün süren bay- ram tatilleri yapıldığını hatırlayalım. Bu sürelerde T.O. cihazı her gün bir saat kadar çalışırsa bakteri üremesi sorunu en az iner. Kimyasal Eksikliği: T.O. siste- minin tasarımına göre, cihaz çalıştığı zaman sürekli olarak birkaç kimya- sal ham suya verilir. Ancak, kimyasal bidonlarının sık kontrol edilmemesi sonucu veya yanlış kimyasal konması, kimyasalın su ile karıştırma oranında yanlışlık yapılması veya dozaj pompa- sının hava yapmış olması sonucunda T.O. sistemine kimyasallar verilemez. Sonuçta T.O. membranları zarar görür, gereksiz yere işletme durur ve T.O. membranlarına kimyasal yıkama yapmak gerekir. Ancak, zarar görmüş T.O. mambranları kimyasal yıkamaya rağmen ilk haline dönmeyebilir, membranlar kalıcı bir zarar görmüş olabilir. T.O. Atıksu Vanasının Kapa- tılması: T.O. işleticisi işini başka bir görevliye devrettiğinde, T.O. işletimi eğitimi almamış kişi T.O. cihazının çalışırken normal olarak attığı atık- suyun miktarından rahatsız olur. Eğitimsiz kişi, iyi niyet ile “Aman su israfı oluyor” düşüncesine girer kim- seye danışmadan atıksu vanasını kısar, hatta vanayı tamamen kapatır. Sonuç korkunç olur: T.O. membranları kim- yasal temizlik yapılamayacak kadar tıkanır ve yeni membran satın almak mecburiyeti doğar. T.O. Ana Giriş Vanasının Bozulması: Cihazın besi suyu giri- şinde bulunan otomatik kontrol vanası cihaz durduğunda su girişini tama- men kapar. Böylece, basınçlı şebeke suyu T.O.’nun duruş zamanında T.O. membranlarından geçemez. Ana giriş vanasının otomasyonu bozuldu- ğunda, T.O.’nun duruş anında dahi membranlardan ham su geçer ve T.O. durmuş olduğu için antiskalant dozaj pompası çalışmadığından, T.O. membranlarında kireçlenme olur ve membranlar tıkanır. T.O. Sisteminin Tasarım Dışı Farklı Bir Ham Su ile Bes- lenmesi: T.O. sistemi ve özellikle T.O.’nun ön şartlandırması belli bir ham su kalitesine göre tasarlanır. T.O. sistemi kurulduktan sonra işletmeci bu sistemi başka bir ham su ile besledi- ğinde T.O. membranlarının tıkanma riski vardır. Örneğin, T.O. cihazının şehir şebeke suyuna göre tasarlandı- ğını varsayalım: Bu şehir suyunda yük- sek sertlik vardır; ancak sudaki silikat değeri çok düşüktür. Daha sonra işlet- meci şehir suyu yerine T.O. sistemini kuyu suyu ile besler, hatta suyu önce reçineli yumuşatma cihazından geçi- rerek sertliğini de giderdiği için yüreği rahattır. Oysa kuyu suyunda yüksek miktarda silikat (SiO 2 ) bulunmaktadır ve kısa süre sonra T.O. mambranları “Silikat Taşı” ile tamamen tıkanır. Çünkü yüksek silikat içeren sular için kullanılan antiskalant kimyasalı farklı- dır. Böyle kötü bir senaryo yaşanma- ması için, T.O. besi suyunun birkaç ay aralıklarla analizinin yapılmasını öneririz. T.O. sistemi sürekli olarak ayni su kaynağından beslense dahi, yılın 12 ayı içinde ham su kalitesinin değişme riski vardır. T.O. Membranlarının Yüksek Basınç Farkı ile Çalıştırılması: Bazı şartlarda T.O. membranları kıs- men tıkandığında dahi ürettiği suyun kalitesi iyi olur; ancak su debisi aza- lır. T.O. pompası büyük seçilmişse ve pompa çıkışındaki vana ilk çalıştır- mada kısılmışsa, işletici pompa çıkış vanasını açarak membranların daha yüksek basınçta çalışmasına müsaade eder. Böylece işletici arzu ettiği su debisine ulaşmış olur, ancak memb- ranlar üzerindeki basınç farkının (Δp) çok yükseldiğine dikkat etmez veya önemsemez. Klasik membranların imalat tasarımına göre, bir metre uzunluğunda bir membran için “Δp” değerinin en çok 0,7 bar olması iste- nir. Bu değer (Δp) yükseldiğinde T.O. membranları kısa zamanda deforme olur, membranlarda çatlaklar mey- dana gelir ve bir anda T.O. yüksek iletkenlikte su üretmeye başlar. Böyle bir sorun ile karşılaşmamak için, T.O. Membran İçinde Biyolojik Üreme Kireçlenmiş Membran SU DÜNYASI