Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 135. Sayı (Ekim 2019)

34 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 10 / 2019 suvecevre.com lar gelecekte de önemli su kaynakları olmaya devam edecek. Ancak göz ardı edemeyeceğimiz hususlar var. Deniz suyunun içerisinde başta klorür olmak üzere sodyum, sülfat, magnezyum kal- siyum ve bikarbonat gibi çözünmüş tuzlar var ve bunları sudan ayırmak teknik olarak güç. Ayrıca denizlerin organik ve inorganik kirleticilerle gide- rek kirlendiğini de saptayalım. Ter- mik, iyon değiştirici ya da ters ozmos bazlı sistemlerin tümünde, yüksek ilk yatırım ve işletme maliyetleri ile karşı karşıya kalıyoruz. Bu demek oluyor ki su kaynaklarımızı bugünden iyi koru- mazsak, ileride çok yüksek birim su maliyetleri ile karşı karşıya kalabili- riz. Su en temel gıda-ihtiyaç maddesi olduğu için suyun pahalı olması yok- sulluğun artması, ekonomik ve sosyal yıkımlara yol açar, bu kaçınılmazdır. Öncelikle su kaynaklarımızı korumak için daha fazla ne yapılabileceği konu- sunda fikir üretmeliyiz. Artan nüfus ve küresel ısınma nedeniyle kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı gittikçe azalıyor. Tabii küresel ısınma başlı başına üzerinde çalışılması gereken bir konu. Bu soruna tüm dünya halkları, devletler, kurum ve kuruluşlar birlikte çözüm üretmek için elinden geleni yapmalı. Ancak günün sonunda bu bir olgu, defakto durum olarak kar- şımızda. Tüm planlarımızı bu reel durumu kabullenerek yapmalıyız. Bu demek oluyor ki zaten az olan su kay- naklarımız daha da azalıyor. SU VE ÇEVRE: Atıksu kazanım sektörünü ve bu sektörde uygulanan teknolojileri nasıl değerlendiriyorsu- nuz? Bu teknolojilerin uygulanabilir- liği konusunda görüşleriniz nelerdir? SALİH ALİİPEK: Öncelikle şunu söylemeliyim ki, geri kazanılan atık- suyun kullanım maksadına göre bu teknolojiler uygulanıyor. Doğrudan veya dolaylı geri kazanım söz konusu ise; membran teknolojileri, aktif kar- bon ve ileri oksidasyon gibi daha ileri arıtma alternatifleri gerekiyor. Memb- ran filtrasyon dediğimiz uygulamalar, mikrofiltrasyon (MF), ultrafiltrasyon (UF), nanofiltrasyon (NF), ters osmoz (RO) olurken, dezenfeksiyon ve ileri oksidasyon da uygulanabilirliği yüksek teknolojiler arasında. Örnek verecek olursak, eğer geri kazanılacak atıksu tarımsal sulamada kullanılıyorsa kla- sik aktif çamur filtrasyon ve klorlama teknikleri beraber kullanılmalı. Ama endüstriyel proses suyu olarak kulla- nılacaksa, tekrar aktif çamur sistemi, filtrasyom, nanofiltrasyon, iyon değiş- tirme ve UV gibi teknikler bir arada kullanılabilir. Tabii ki bu arıtma tek- nolojilerinin entregre edilip beraber kullanılması atıksuyun karakterizasyo- nuna göre de şekil alıyor. Fakat şunu net olarak söyleyebiliriz ki atıksu geri kazanımında temel olarak vazgeçil- mez uygulama filtrasyon teknolojile- ridir. SU VE ÇEVRE: Ülkemizde atıksu bilançosu nedir ve atıksuyun geri kazanımı-sürdürülebilirliği için Arte- mis Arıtım olarak neler yaptığınızdan bahsedebilir misiniz? SALİH ALİİPEK: Türkiye’de yılda 5 milyar ton atıksu deşarj ediliyor. Bu miktar, 3 Sapanca Gölü ya da 50 Büyükçekmece Gölü kadarlık su anlamına geliyor. Suyun doğal kaynak olarak parasal karşılığını söylemek ya da atıksuyun doğada yaptığı tahribata paha biçmek kolay değil; ancak meta olarak bahsettiğimiz suyun değeri yak- laşık 25-30 milyar TL. Bu seviyedeki suyu her yıl deşarj ediyoruz, su akıp gidiyor ve arkasından bakıyoruz. Öncelikle suyun evsel, zirai ve endüstriyel kullanımda çok daha az tüketilmesi için çalışmalar yapılmalı. Bunu üç ayrı koldan, bilinçlendirme, teknik çalışmalar ve idari çalışmalar olarak yapmalıyız. Suyun az tüketil- mesi için evsel kullanımda anaokul- larından başlayarak, tüm okullarda ve topumun tamamında ciddi bir bilinçlendirme yapılması gerekiyor. Toplumun bilinçlendirilmesi için yakın zamanda National Geographic tarafından çekilen ve suyun azalması- nın konu edildiği “25 Litre” belgeseli yayınlandı. Biz de bu belgesele teknik katkılarda bulunduk. İzlemeyenlerin izlemesini tavsiye ediyorum. Bu tür yapımlar halkın bilinçlendirilmesinde oldukça önemli. Benzeri çalışmalar daha fazla yapılmalı. Tabii bilinç- lenme işin sadece bir kısmı. Teknik anlamda daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. Daha fazla Ar-Ge çalışması ve sanayi-üniversite işbirliği yapılması gerekiyor. Bu alanda da çalışmaları- mız var, özellikle konsantre akımla- rın arıtılması ve endüstriyel kaynaklı suların arıtılarak geri kazanılması konularında çalışıyoruz. Özellikle endüstriyel atıksuların geri kazanıl- ması hem doğal kaynakların korun- ması hem çevrenin korunması hem de endüstride kullanılan değerli ve pahalı bazı kimyasalların da geri kazanımı RÖPORTAJ