Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 136. Sayı (Kasım 2019)

52 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 11 / 2019 suvecevre.com İSMAİL KOYUNCU İnşaat Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, İTÜ Prof. Dr. Dincer Topacık Ulusal Membran Teknolojileri Uyg-Ar Merkezi, İTÜ REYHAN ŞENGÜR TAŞDEMİR Prof. Dr. Dincer Topacık Ulusal Membran Teknolojileri Uyg-Ar Merkezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Nanobilim Nanomühendislik Programı, İTÜ KONSANTRASYON POLARİZASYONU VE TIKANMA 2. BÖLÜM Tablo 5.3. Membran yüzeyinde konsantrasyon polarizasyonunu azaltmak için uygulanan metotlar (Scott, 1995) ile hesaplanmaktadır. Denklemlerden görüleceği üzere, kütle transfer katsayısı k, yatay akış hızına, difüzyon kat- sayısına, akışkan özelliklerine ve modül özelliklerine bağlı olarak değişmektedir (Mulder, 1996). Kütle transfer katsayısı (k) için değişik amprik ifadeler geliştirilmiştir. Bu amprik ifadeler, Tablo 5.4’te verilmiştir. Flemmer ve diğ. (1982), kütle transfer katsayısını hesap- layabilmek için, şeklinde bir amprik ifade geliştirmişlerdir. Burada, C m membran yüzeyindeki konsantrasyonu, C b , çözeltideki konsantrasyonu, Q, debiyi, J, akıyı ve a, b ve g deneysel olarak elde edilen neticeleri belirtmektedir. Ayrıca ilave olarak, tüp ve kanal şeklindeki akışlar için geliştirilmiş k değerleri Tablo 5.5’te verilmiştir. 5.2.1. Konsantrasyon Polarizasyonunu Etkileyen Parametreler Konsantrasyon polarizasyonunu etkileyen en önemli parametreler, sınır tabakası kalınlığı, yüzeydeki yapısal özellikler, akı ve çözünmüş maddelerin difüzyon katsa- yısıdır (Şekil 5.5). Dört parametreden en kolay değişim gösteren, sınır tabakası kalınlığıdır. Sınır tabakası kalınlığı düştükçe konsantrasyon polarizasyonu modülüde üssel olarak düşmektedir. Konsantrasyon polarizasyonunu azalt- manın bir diğer en bilinen yöntemi membran yüzeyindeki (*) MEM-TEK tarafından TC Çevre ve Şehircilik Bakanlığının desteğiyle hazırlanan “Su/Atıksu Arıtımı ve Geri Kazanılmasında Membran Teknolojileri ve Uygulamaları” kitabından derlenmiştir.