Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 137. Sayı (Aralık 2019)

32 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 12 / 2019 suvecevre.com “Toplam Çözünmüş Madde = A x İletkenlik” formülünde “A” değeri 0,55 ile 0,9 arasında değişir, suda Cl iyonu çoksa A değeri yüksek bir değer- dir, SO4 iyonu çoksa A değeri düşük bir değerdir. Suda bulunan bazı iyon- ların “İletkenlik Faktörü” değerleri aşağıdaki tablodaki gibidir. Yukarıdaki İletkenlik Faktörleri kullanılarak suyun iletkenliği şu for- mül ile hesaplanabilir. İletkenlik µS /cm = Σ (iyon miktarı mg/L x İletkenlik Fak- törü) Ters ozmoz membranı tasarım programları kullanılarak da labora- tuar analiz değerlerine göre suyun iletkenliği hesaplanabilir. İletkenliğin uluslararası birimi 25 derecedeki su için microS/cm ve miliS/cm’dir, 1 miliS/cm = 1000 microS/cm. Suyun iletkenliği suyun sıcaklığına göre değişir. Birçok iletkenlik ölçer içinde su sıcaklığına göre iletkenlik ölçümünü düzeltici program bulu- nur. Cihaz ekranında görünen ilet- kenlik 25 derece sudaki iletkenliktir. Cihaz içinde bu program yoksa suyun sıcaklığı ölçülür ve su sıcaklığına göre düzeltme hesaplanır. Suyun İletkenliği Bizi Neden İlgilendiriyor İçme Suyu Yönünden İletkenlik Ülkemizde uygulanan “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliği”ne göre, insani tüketim için müsaade edilen en yüksek iletken- lik değeri 2500 microS/cm’dir, ancak böyle bir su sağlığa zararlı değilse de yavan tabir edilen lezzeti bozuk bir sudur. Suyun LEZZET’i Açısından İletkenlik Lezzet açısından suyu inceledi- ğimizde insan alışkanlıklarının çok önemli olduğunu görüyoruz. Ülke- mizde beğenilen suların iletkenliği düşük, yani 50 - 250 microS/cm değerleri arasındayken, Avrupa’da yaşayan insanların çoğunlukla 800 mikroS/cm üzerindeki iletkenlikte suları içme suyu olarak tercih ettikle- rini görüyoruz. Korozyon Açısından İletkenlik Korozyon konusunu incelediği- mizde, iki ucu keskin bir durum ile karşılaşıyoruz. Suyun iletkenliği yük- seldikçe “Elektro-Korozyon” oluşumu artıyor. İletkenlik çok düşükse, bu sefer su “Aç Su” özelliği taşıyor ve her mad- deyi çözen, yani halk dilinde mad- deleri eriten bir su karşımıza çıkıyor. Elektro-Korozyon genelde metal üzerinde noktasal delikler oluşturur. “Aç Su” korozyonu, asit korozyonu gibi yüzeyin tamamında korozyon yapar. DİKKAT!!! Beton ve sıvalı su depolarına, ters ozmoz üretim suyu gibi düşük iletkenlikte su doldurulduğunda bu “Aç Su” depo duvarlarını çözer ve ilet- kenliği düşük su “sert su” haline dönüşür. Soğutma Sularında İletkenlik ve Korozyon İlk kez soğutma suyu ve soğutma kulesi kullanan işletmelerde şu sorun ile çok karşılaşıyoruz: Soğutma suyu iletkenliği kontrol edilmiyor, soğutma suyu iletkenliği çok yükseliyor ve bu durum soğutma borularında koroz- yon ve delinmeler oluşturuyor. Soğutma kulesi, görevi gereği, suyun bir kısmını saf su molekülü (H 2 O) olarak buharlaştırır; çünkü buharlaşan su yalnızca saf sudur; sudaki safsızlıklar buharlaşmaz. Buharlaşma sonucunda, sistemde kalan suyun sıcaklığı düşmüş olur. Fakat, soğutma sisteminde kalan suda mineral iyonları çoğaldığı için, kalan suyun iletkenliği yükselir. Bu da metallerde korozyon başlatır. Bunu önlemek için soğutma sularının çok sık iletkenliği ölçülür ve soğutma suyu sisteminden blöfler yapılarak soğutma İyonlar İletkenlik Faktörü Her mg/L için µS/cm Ca 2,60 Mg 3,82 K 1,84 Na 2,13 HCO 3 0,715 Cl 2,14 SO 4 1,54 NO 3 1,15 Resim 4. Yüksek Su İletkenliğinin Yarattığı Elektro Korozyonla Borunun Delinmesi Resim 5. Soğutma Suyu Borusunda Korozyon