Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 137. Sayı (Aralık 2019)

54 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 12 / 2019 suvecevre.com MAKALE ile ifade edilmektedir (Denklem 5.38). Polarizasyon faktörü geri kazanıma bağlı olarak, ifadesi ile tahmin edilmektedir. Burada, K, polarizasyon katsayısı olup, 0,6 ile 0,9 arasında değişmektedir. Dolayı- sıyla, iyonların membran üzerinde çökelek oluşturabilme- leri, geri kazanım ve giderme verimi ile doğrudan ilişkilidir. Çökelmenin oluşması için, şartının sağlanması gerekmektedir. Ancak bu şekilde, membran üzerinde yeterli konsantrasyona ulaşıldıktan sonra, çökelme meydana gelebilmektedir. Şekil 5.20, Şekil 5.21 ve Şekil 5.22’de, ön arıtması yapılmış bir ham suyun nanofiltrasyon ve ters ozmos membranları ile arıtılması sonucunda oluşmuş, CaCO 3 ve CaSO 4 partiküllerinin elektron mikroskop ile çekilmiş görüntüleri verilmiştir (Koyuncu ve Wiesner, 2007). Membran yüzeyinde meydana gelen çökelmenin önlen- mesi, ancak çökelmeyi oluşturan anyon veya katyonlardan birisinin konsantrasyonunun azaltılması ile mümkündür. Asit ilavesi yapılarak metaller ile çökelebilen karbonat veya hidroksitlerin konsantrasyonu azaltılır. Ayrıca, membran öncesinde yumuşatma, çökelme, iyon değiştirici gibi ön arıtma işlemleri de uygulanarak iyonların membrana gir- meden konsantrasyonlarının azaltılması sağlanabilir. l Şekil 5.20. Ters osmoz membranlarında oluşan C a CO 3 çökelmeleri (Koyuncu ve Wiesner, 2007) Şekil 5.19. Değişik poroziteye sahip tabakalardan oluşmuş kek tabakaları (Tarabara ve diğ., 2004) Şekil 5.21. Ters osmoz membranlarında oluşan C a CO 3 ve C a SO 4 çökelmeleri (Koyuncu ve Wiesner, 2007) Şekil 5.22. Nanofiltrasyon membranlarında oluşan C a CO 3 ve C a SO 4 çökelmeleri (Koyuncu ve Wiesner, 2007) Devamı gelecek sayımızda...