Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 140. Sayı (Mart 2020)

suvecevre.com 28 Su ve Çevre Teknolojileri / Mart 2020 YORUM İSTANBUL’UN TARİHSEL GELİŞİMİ İÇİNDE YAĞMUR SUYU YÖNETİMİ GIRIŞ İ stanbul’un jeolojik yapısı, arazi eğiminin yüksek olması ve maliyet durumları dikkate alınarak yağmur suları büyük bir oranda dereler vasıtası ile veya doğrudan denizlere bağlanmıştır ve halen de bu uygulama devam etmektedir. Yağmursuyu yönetiminin İstanbul’da direkt sahibi bulun- mamakta olup ortakları vardır: • İstanbul Büyükşehir Belediyesi (Kendi sorumluluğundaki bölgeler) • İlçe belediyeleri (Kendi sorumluluğundaki bölgeler) • İstanbul Su ve Kanal İdaresi (Dereler) • Devlet Su İşleri (Dereler) Buradan da görüldüğü üzere yağmur suyu yönetimi- nin atıksuda olduğu gibi tek bir sorumlusunun olmaması nedeniyle yüksek şiddetli (sağanak) yağmurlarda cadde ve sokaklarda yürümek güçleşmektedir. Ayrıca çatı oluklarının ve yağmur suyu yol ızgaralarının bilinçli veya bilinçsiz olarak atıksu kanallarına bağlanması, ayrık sistem atıksu kanalizas- yon şebekesini aşırı yüklemekte ve bunun sonucunda sağa- nak yağışlar sırasında şebeke basınçlı hale gelmekte, düşük kotlu yerleri ve bodrum katlarını su basmaktadır. İstanbul’da yağmur suyu drenajı hakkında yayınlanmış bir makale 90’lı yıllardaki yağmur suyu yönetimi durumunu açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Yağmur suyu drenajı, İstanbul’un en büyük problemle- rinden biridir. Bu büyük metropolün yağmur suyu drenaj sistemi yoktur. Her yağmurda dereler taşmakta mal ve can kaybı olmaktadır. Koca kentin tüm cadde ve meydanları yağmur yağdığında kanal ve gölcüklere dönüşmektedir. Yok denecek kadar az olan yağmur suyu kanallarının büyük bir kısmı bakımsızlıktan tıkalıdır. Yağmur yağınca kanal tıkalı olduğu için yağmur suyu cadde yüzeyinden akmakta ve caddelerdeki katı maddeleri de (Teressubatı) önüne katarak pis su kanalizasyon hatlarına boca etmektedir. Dolayısıyla her yağmurdan sonra pis su kanalları da tıkanmakta koca kent bir lağım şebekesine dönüşmektedir. Yağmur suyu drenaj hatları öylesine yetersiz ve bakımsızdır ki, deniz kenarların- daki yollarda sular 1-2 metre ötedeki denize ulaşamamakta deniz kenarlarında gölcükler oluşmaktadır. Yağmur suyu drenajı problemi sadece dere ıslahı drenaj kanalı yapılarak çözümlenecek işlerden değildir. Bu alanda yatırım kadar işletme de önemlidir. Bunun için kontrol ve bakım şarttır. Cadde ağızlıklarının sürekli çalındığı bir kentte drenaj sistemini işletmede tutmak gerçekten zordur. Ancak İstanbul gibi bir dünya kentinin bu zorlukları aşması gere- kir(1a).” 2004 yılında Türkiye Çevre Vakfı Bülteni’nde de yukarı- daki ifadelere benzer cümleler yer almaktadır. “Aşırı yağışlar, seller, su baskınları, ne yazık ki, artık hemen her mevsim yaşadığımız olaylar haline geldi. Türkiye’nin en büyük şehri İstanbul, sık sık sele teslim oluyor. Zaten hemen Prof. Dr. Ahmet Samsunlu İTÜ İnşaat Fak. Çevre Müh. Böl. Öğretim Üyesi 44. Hükümet İmar ve İskân Bakanı