Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 140. Sayı (Mart 2020)

suvecevre.com 40 Su ve Çevre Teknolojileri / Mart 2020 YORUM gibi tüm giderler İSKİ tarafından kendilerinden tahsil edil- mektedir. Bu tahsilat genellikle 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nda esasları belirlenen çevre ve temizlik vergisinden yapılmaktadır. Konut, iş yeri ve diğer binaları kullananları ilgi- lendiren bu vergi miktarı, binaların su tüketimmasrafları esas alınarak belirlenmekte ve konut sahiplerden su faturasına yansıtılarak tahsil edilmektedir. Su faturalarına yansıtılan mik- tar birim tüketilen m3başına belediyenin nüfus büyüklüğüne bağlı olarak 47 kuruş ile 17 kuruş arasında değişmektedir. Gelecek yazılarımda geniş bir şekilde ele alacağım dere ıslahlarında mevcut durum: • İstanbul’daki derelerin 560 km'si yerleşim yerlerinde yer almaktadır. • Asya Bölgesinde 275 km, Avrupa Bölgesinde 255km ıslah edilmiş dere bulunmaktadır. • İBB ile birlikte 17 km'si 2018 yılında olmak üzere 530 km dere ıslahı tamamlanmıştır İSKİ Kanal Proje Şube Müdürlüğü tarafından hazırlanan İstanbul dere ıslah çalışmaları genel değerlendirmesi Şekil 9 verilmiştir. Buradan da görüldüğü bu çalışmalar giderek artan bir şekilde İSKİ tarafından yürütülmektedir. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi tarafından atıksu arıtımından, içme suyu kaynakları teminine, dere ıslahından ar-ge çalışmalarına kadar bir dizi yeni çalışma hizmete alın- mıştır. İSKİ İstanbul'un en büyük sorunu olan yağmur suyu uzaklaştırılması sorununu çözmek için 2016 yılında 4 büyük ilçesinde eş zamanlı olarak 5 farklı dev yağmur suyu tünelleri projelendirilmesi bu çalışmalara örnek olarak verilebilir. Proje kapsamında Beşiktaş, Sarıyer, Beykoz ve Eyüp ilçelerinde çapı 2 metre ila 4 buçuk metre arasında değişen toplam 4 bin 26 m. uzunluğunda yağmur suyu hattı tamamen kazısız bir yöntem olan TBM tekniğiyle, söz konusu ilçelerin yağmur suları tüneller açılarak kontrol altına alınacak şekilde inşa edilmiştir. Proje kapsamında ayrıca Sarıyer İlçesi Rumeli Kavağı bölgesinde yaşanan su baskınları önlenmiştir. Eyüp İlçesi'nde yer alan İslambey Deresi, Beykoz İlçesi'nde yer alan Kozdere ve Beşiktaş İlçesi'nde yer alan Ortaköy Deresi'nin de ıslahı gerçekleştirilmiştir(3). 2019 yılı sonlarında başlatılan Ayvalıdere Yağmur Suyu Tünel Projesi başlatılmıştır. Bu proje tamamlandığında 4 metre çapında 4 bin 674 metre uzunluğunda ve 3 şafttan oluşacak yağmur suyu tüneli ile saniyede 52 m3 yağmur suyu debisi toplanarak Haliç'e aktarılacaktır. Aşırı yağış dönem- lerinde, zaman zaman yaşanan taşkınlarla su altında kalan Fatih'teki Vatan Caddesi, Aksaray Alt Geçidi, tramvay alt geçidi, Aksaray Metro İstasyonu, Yenikapı Metro İstasyonu, Namık Kemal Caddesi ve TCDD Alt Geçidi; Bayrampaşa'daki Otogar-Hal Bağlantı Yolu, Terazidere Metro Durağı; Esen- ler'deki Merter E-5 Metro Durağı ve çevresi ile Zeytinbur- nu'ndaki Zeytinburnu Tramvay Durağı ve çevresinde sel baskınları yaşanması engellenecektir(3). SONUÇ Avrupa’da mevcut 23 ülkeden daha büyük bir nüfusa sahip İstanbul’un altyapı sorunlarını çözmek için tarih içinde önemli projeler geliştirilmişse de hızlı şehirleşmenin etkisiyle şehrin tüm altyapı sorunlarını halen tam istenildiği gibi bir çözüme kavuşturulamamıştır. 1957 yılında yüksek tahsilime başladığım Almanya’nın Hannover şehrinin nüfusu 545 bin iken bugün 510 bine inmiştir. Kanalizasyon inşaatının 1900’lü yıllarda başlanıldığı bu şehrin sorunları uzun zamandan beri çözülmüştür. 16 milyon nüfusa sahip ve her yıl nüfusu 200- 300 bin civarında artan İstanbul’un durumu büyük farklılık göstermektedir. Bu yorum yazımda İstanbul tarihsel gelişimi içinde su temini, atıksu bertarafı ve bilhassa yağmur suyu yönetimi üzerinde genel bilgileri sizlerle paylaştım. Konuyu bu sayı- daki köşemde bir defa da tümüyle ele almayı düşünmüştüm. İSKİ’den aldığım bilgiler, yağmur suyu yönetimi konusunda İSKİ’de 1 Ekim 2019 tarihinde tertiplenen konferansta veri- len bilgiler (16) ve ulaştığım diğer kaynaklar yağmur suyu yönetimi konusunda en az iki yorum yazısını daha kaleme almam gerektiğini ortaya çıkardı. Gelecek yazımda yağmur suyu konusunda İstanbul’da yapılanlardan mühendislik bakı- mından önemli gördüklerim üzerinde duracağım. Sonraki yazımda ise İstanbul’daki dere ıslah çalışmalarını mercek altına alacağım ve İstanbul ile ilgili değerlendirmemi sizlerle paylaşacağım. Şekil 9. İstanbul Geneli Dere Islah Çalışmaları (3)