Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 140. Sayı (Mart 2020)

50 Su ve Çevre Teknolojileri / Mart 2020 suvecevre.com TOPRAK VE YERALTI SULARINDAKİ BAKTERİ KİRLENMESİ BİOJEOFİZİK İLE ARAŞTIRILIYOR ÇEVRESEL SORUNLAR, HIDROKARBON KIRLILIĞI VE MIKRO ORGANIZMALAR Ç evre sorunları dünyanın birçok yerinde özellikle son 30 yılda günlük yaşamın bir sorunu olarak öncelikle çözüm beklentisini sürdürüyor. Çevre sorunların köke- ninde; Ormanların tahribi, düzensiz kentleşme ve böylelikle de yeşil alanların azalması, kıyılardaki doğal topoğrafyanın bozulması, sanayi faaliyetlerinin oluşturduğu kimyasal atık- ların canlılar üzerindeki olumsuz etkileri, termik santralle- rin ve Polisiklik Aromatik Hidrokarbon (PAH)’ların ekolojik denge üzerinde yapmış oldukları tahribatlar yer alıyor (Demir ve Demirbağ, 1999). Tüm Dünyada bu çevre sorunlarının üstesinden gelmek için bilimsel çözümlerin üretilmesi halen güncelliğini koruyor. Petrol ve petrol türevi olan PAH’lar, yanlış kullanım hata- ları ve ihmaller sonucunda, petrol dökülmesi ve fosil yakıt- ların tamamen yanmadan atılmaları sonucu çevreye bulaşır. Etkileri ise deniz, akarsu ve karasal ekosistem ortamlarında uzun süre kalabiliyor. Bunların, zehirleme, çözünmüş oksijeni azaltma, deniz kuşlarına zarar verme, toksik ve kanserojen özelliklerine sahip olduğu da biliniyor. Ayrıca tarlaların, ürün hasat edildikten sonra yakılması PAH kirlenmesi şüphesini de güçlendirir. Örneğin Brezilya’da şeker kamışı tarlalarında hasat sonrası tarlaların yakılmasının PAH kirliliğinin önemli bir kaynağını oluşturduğu tespit edildi. Mikro organizmalar çevresel petrol atıklarının başlıca tüketi- cileridir. Örneğin deniz sularına karışan petrol atıkları mikro- organizmalar tarafından parçalanır. Denizlerdeki mikro orga- nizmalar kuvvetli PAH parçalayıcılardır. PAH’ların bakteriyal parçalanmaları biyokimyasal olarak gerçekleştirilir. Deniz, tatlısu ve toprak ekosistemlerindeki petrol ve hidrokarbon- larının biyolojik olarak bakteriler tarafından parçalandıkları belirtilmişti. Bakteriler toprakta da fazla miktarda bulunarak bu parçalanmada etkin olurlar ve sayılarını arttırırlar. TOPRAKTAKI BAKTERI KIRLENMESI VE FIZIKSEL GÖSTERGELERI Bu yazımızdaki asıl amaç mikrobik faaliyetlerin jeofizik ölçümler bakımından incelenmesi ve bu konuda bazı gös- tergelerin aranması üzerine odaklanıyor. Yaşayan enerjisi ile birlikte toprağın içeriği düşünüldüğünde çevresel kirliliğin sonucu olarak üreyen bakterilerin minik bir elektriksel akım devresini yarattığı anlaşılıyor. Bilimsel kurgu olmayan bu gerçek son 10 yıldır sürdürülen Nano Teknoloji laboratuar deneyleri ile kanıtlandı. Amerika’daki Rockville Enstitüsünde iken mirobiyo-pisikolojist olarak araştırma yapan Dr. Yuri Gorby “Proceeding National Academy of Sciences” dergi- sinde gerçekleştirdiği yayınında açıkladığına göre: ”Kendi yetenekleri ile değerlendirildiklerinde bazı mikroplar toksit metalleri daha zararsız biçimlere sokarlar” diye önemli bir sonuca ulaştı (Abdel Aal vd., 2006). Bir dizi NanoTeknoloji laboratuar çalışmaları sonucu Dr. Yuri Gorby ve meslektaşları bakterilerin değişime uğrama- ları sonucu bunların elektriksel olarak iletkenlik kazanarak bir bakıma “nanowires” yani mikroskopik iletken tel rolünü MAKALE PROF. DR. H. İLYAS ÇAĞLAR (E) İTÜ, Maden Fak., Jeofizik Müh. Böl.