Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 149. Sayı (Aralık 2020)

Su ve Çevre Teknolojileri / Aralık 2020 33 suvecevre.com nin konuşmacısı Yalçın Kocaman’ın 1988 yılında başladığı çevre mühendisliği kariyerinde karşılaştığı zorlukları kendi ağzından ortaya koyarak ve bugün gel- diği yere nasıl bir gayretle ulaştığını oku- yacaksınız. Üçüncü “Yorum” yazımda ise Eğitim günleri ile ilgili konularda anla- tılanlara yer vereceğim. Eğer bu yazı- larımla ilgili sorular ve katkılar olursa bunları da dördüncü bir yazı olarak ele alabilirim. *** Hayati Ayık’ın Mücadelesi Beni davet eden Hayati Ayık’ın çevre mühendisliği mesleğinin öncülerinden olmuş ve çevre mühendislerinin ihale- lere girebilmesi için 2000 yılından beri büyük mücadele vermiş, kendisi bu mücadelesini katılanlara anlattı ve bana whatsapp’da yazdığı mesajda şöyle söy- ledi. “ Bumücadelembasit dilekçe verme şeklinde olmadı. Dilekçeler verildi ama kurumlar önemsemedi. Bunun üzerine savcılıklara suç duyurusu yaptım. Suç duyuruları üzerine hemen hemen her ilde onlarca soruşturma komisyonları kuruldu. Valiler, vali yardımcıları inceledi ve onlarca dokümanda çevre mühen- disi zikredildi. Çevre mühendisi olmayan kişiler çevre mühendisliğini araştırdılar, sordular ve tartıştılar. Uzmanlık alanla- rını incelediler. Çok sayıda ihale iptal edilip çevre mühendisi şartı yazıldık- tan sonra yeniden ihale yaptılar. Konya KOSKİ İçme Suyu yapım işini iptal etmek zorunda kaldı. Bana haber gön- derip tazminat açacaklarını söylediler. Isparta’dan telefonla arandım, karşılıklı restleştik. Bingöl’den arandım, karşı- lıklı tehdit ettik. Diyarbakır’dan aradılar, tartıştık. Ağrı Adliyesi’nden Kırklareli Adliyesi ile video konferans sistemiyle ifade verdim. 3-4 yıl bütün günlerim polis noktalarında ifade vermekle geçti. Harcamalarım oldu. Düzenlenen evraklar dolaplara sığışmadığı için imha etmek zorunda kaldım. Ancak yılma- dım, usanmadım devam ettim ve evsel atıksu arıtma tesisi işlerinde yalnız çevre mühendislerinin yetkili olduğunu kabul ettirildi.” Hayati Ayık, çevre mühendislerinin alanlarıyla ilgili yer almakta olduğunu fakat yapım (inşaat) aşamasında yete- rince yer alamadığını tespit etmiştir. Kendisi tesislerin gerçekleşme aşama- larını birincisi inşaat öncesi dönem ikin- cisi inşaat dönemi olarak ikiye ayırmış- tır. İnşaat öncesi dönemi mühendislik hesaplamaları, tasarım, projelendirme, izin, onay işlemleri olduğunu belirt- mekte inşaat öncesi dönemde çevre mühendislerinin etkin olarak görev aldıklarına dikkate çekmektedir. Tesis- lerin inşaat döneminde ise tesisin fiili olarak gerçekleştirildiğini belirtmekte, bu dönemde çevre mühendisleri yok denecek kadar azdırlar. Diğer bir ifadeyle tesislerin maliyet taksimleri yapıldığında, inşaat öncesi maliyetler tüm tesis maliyetinin %5’idir, inşaat dönemi maliyet ise tüm tesis maliyetinin %95’ine tekabül etmektedir. Bu durumda altyapı tesislerinin %5’lik inşaat öncesi kısmında çevre mühen- disleri görev almaktadır. %95’lik aşa- masında çevre mühendisleri yeterince görev alamamaktadır. Oysa bütçe kullanımı, istihdam, tecrübe edinme yapım aşamasında kazanılmaktadır. 2002’den önce müte- ahhitlik karnesi vardı; ancak mühendis- lere müteahhitlik karnesi verilmiyordu. Ayrıca özel bir yetki de vermiyordu. Bu durumun çevre mühendisleri için olum- suzluğunu gören ve 2000 yılında çevre mühendisi olan Hayati Ayık 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun 62. Maddesinin (H) Bendi ile mühendis ve mimarlara diplomalarını ibraz ederek alanlarıyla ilgili yapım işlerine teklif verme yani müteahhitlik yapma hakkının verildi- ğini görmüş ve 2002 tarihinden itibaren bugüne kadar bu hakkı kullanmak için sayısız kuruluşa müracaatta bulunmuş- tur. Şahsının, Çevre Mühendisleri Odası Genel Merkezi'nin, Çevre Mühendisleri odası şubelerinin mühendislerinin yap- tığı yoğun başvurular sonucunda, çevre mühendisliği alanlarıyla ilgili yapım işle- rine iştirak etmeleri sağlanmıştır. Hayati Ayık 100’lerce kuruluşa dilekçe verdi, Oda ile bu müracaatlarından dolayı başlangıçta anlaşmazlıklar yaşadı ama yılmadan devam etti. Ayrıca kendisi, “Anlatılan gerek- çelerle İnşaat mühendisliği bölümü dersleri olan yapı statiği, mukavemet, betonarme, zemin mekaniği, topog- rafya, hidrolik, akışkanlar mekaniği, çelik yapılar, teknik resim, meslek resim, mal- zeme bilgisi dersleri çevre mühendisliği bölümünde de verilmelidir” şeklinde bir görüşü de sahiptir. n Hayati Ayık konuşmasını yaparken Çevre Mühendisleri Odası Başkanı, ben ve dinleyiciler.