Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 151. Sayı (Şubat 2021)

60 Su ve Çevre Teknolojileri / Şubat 2021 suvecevre.com arıtılmasında; alüminyum sülfat, demir klorür ve polimerler gibi yumaklaştırı- cılar kullanılarak ham suyun bulanıklığı giderilir. Çökeltme ve filtrasyon işlem- lerinden sonra su ekseriyetle klorlana- rak dezenfekte edilir. Arıtma sırasın- daki işlemlerle de bakteriler, virüsler ve parazitler bir miktar giderilebilir. Mesela kum filtrasyonu 100 virüsü 1’e indirebilir (log 2 öldürme). Asıl dezen- feksiyon işlemi 10.000 virüsü 1 virüse indirecek kadar (log 4 öldürme) yapılır. Log 4 öldürme için suda bırakılan klor miktarı ve klorun suda ne kadar kaldığı önemlidir. Klor konsantrasyonu azsa temas suresi uzatılır. Ozon, UV ışınları gibi dezenfeksiyon yöntemleri de kulla- nılabilir ama bu yöntemlerin klor gibi bakiyesi yoktur. Bakiye klor, şebekede basınç düşmeleri olduğu ve atıksuların şebekeye sızdığı durumlarda dezenfek- siyon işlemine devam eder. İçmesuyu arıtma tesisleri uzun senelerdir yuka- rıda bahsedilen virüsleri, bakterileri ve parazitleri inaktive eder. Adenovirüs, hepatit A gibi virüsler, COVID-19 salgınına sebep olan SARS- CoV-2 virüsünden daha dayanıklı virüslerdir. Arıtma ve dezenfeksiyon sistemleri öldürülmesi zor bu virüsleri bile 4 log seviyesinde öldürdüğü için, konvansiyonel içme suyu arıtma tesis- lerinde ve klorlama sistemlerinde SAR- SCoV- 2 virüsünün yaşama ihtimali çok azdır. Bugün itibarıyla, solunum yoluyla geçen SARS-CoV-2 virüsünün, içme suyundan geçtiği tespit edilmemiştir. ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA), SAR- SCoV- 2 virüsünün içme suyu arıtma tesislerinde bugüne kadar rastlanma- dığını açıklamıştır. EPA, ABD vatandaş- larının musluk suyunu içmelerinde bir mahsur görmemektedir. Salgın Sürecinde Bakım, Onarım ve Yatırım Faaliyetleri Bakım ve onarım ile yatırım faaliyet- leri su hizmetlerinin salgın sürecinden en çok etkilenen kısmı olmuştur. Bütçe ve iş gücü gerektiren bu faaliyetlerin, su kesintilerine de sebep olabilmesi nede- niyle bakım ve onarım planlarında deği- şikliğe gidilmesi gerekmiştir. Pandemi gibi aniden ortaya çıkan ve etkisi çok büyük olan kriz durumlarında mevcut koşulların iyi analiz edilip, önceliklen- dirmelerin en iyi şekilde yapılması ve dinamik karar verilmesi çok önemli- dir. Su ve Kanalizasyon İdarelerinin birçoğu, salgın nedeniyle azalan hatta duran trafiği fırsat bilerek özellikle mer- kezi ve ana hatlardaki bakım ve onarım faaliyetlerini hızlandırmış, ekonomik ömrünü tamamlamış şebeke hatlarını yenilemişlerdir. Yatırım projelerini kısmen veya tamamen durdurmak zorunda kalan idareler de olmuş, yeni ihaleler de erte- lenmek zorunda kalınmıştır. Su kesintisi gerektirebilecek yatırım, bakım onarım ve yapım işleri geçici süre ile ertelen- miştir. Personelin dönüşümlü çalıştırıl- ması veya diğer sebeplerle azalması nedeniyle su kesintilerinin en aza indi- rilmesi için arızaya müdahale öncelik- lendirilmiş ve diğer bakım ve onarım faaliyetleri bu doğrultuda planlanmıştır. Salgında Atıksu Arıtma Tesislerinde Alınacak Tedbirler COVID-19 hastalığının atıksu yoluyla geçmesi, virüsün yayılmasında başlıca sebeplerden kabul edilmeme- sine rağmen, atıksu tesislerinde dik- katli olunmasında fayda vardır. SUEN koordinasyonunda yürütülen tarama çalışmalarında, virüsün RNA’sına atıksu arıtma tesislerinin girişi ve çıkışlarında rastlanmaktadır. Virüsün RNA’sının tes- pit edilmesi virüsün aktif (canlı) veya inaktif (cansız) olduğuna delalet etmez. RAPOR