Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 151. Sayı (Şubat 2021)

62 Su ve Çevre Teknolojileri / Şubat 2021 suvecevre.com Atıksularda SARS-CoV-2 Virüsünün Taranması COVID-19 salgını ile mücadele eden bazı ülkeler, yeni tip korona virü- sün (SARS-CoV-2) atıksularda varlığı ve olası olumsuz etkileri ile ilgili çeşitli bilimsel araştırmalar yürütmektedir. Bu çalışmalardaki ana gaye, atıksularda izlenmesi yoluyla virüsün ülkedeki dağı- lımı ve seyri hakkında bilgi edinmek ve elde edilen bilgi ve bulgular neticesinde gerekli tedbirleri almaktadır. Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli’nin talimatıyla, Türkiye Su Enstitüsü (SUEN) koordinasyonunda ve Bakanlığın ilgili birimleri Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü ve Su Yönetimi Genel Müdürlüğü ile Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümünün des- tek ve katkılarıyla virüsün atıksularda izlenmesi çalışmaları yürütülmektedir. Çalışmalar kapsamında SARS- CoV-2 virüsü ülkemizin 81 ilinde belirle- nen 189 noktadan (atıksu arıtma tesis- leri ve kanalizasyon şebeke noktaları) taranmaktadır. Virüsün aktif-inaktif testleri de yapılmaktadır. Tarama faali- yetleriyle pandeminin bölgesel düzey- deki dağılımı ortaya konularak, enfek- siyonlardaki olası ani artışların tespiti için faydalanılabilecek bir erken uyarı sisteminin geliştirilmesi hedeflenmek- tedir. Ülkemiz bu çalışmayla, atıksu- larda SARS-CoV-2 tespitini yapabilen ilk ülkeler arasında yerini almıştır. Genel Değerlendirme Hayatımıza aniden giren ve tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgınında su hizmetlerinin kesintisiz sağlanabilmesi için sürecin etkin yöne- tilmesi ve “yeni normale” adaptasyo- nun süratli bir şekilde sağlanmasının önemi büyüktür. Merkezi idare ile yerel yönetimler arasında sağlanacak etkin koordinasyon ve işbirliği, kritik öneme sahip su hizmetlerinin kesintisiz veril- mesi ve toplumda özellikle düşük gelirli haneleri ve 65 yaş üstü vatandaşları kapsayan hassas kesimlerin korunması bakımından önem taşımaktadır. İnsan gücü ve gelir-gider dengesi- nin çok hızlı değişebileceği bu gibi kriz zamanlarında durumun iyi analiz edil- mesi, önceliklerin belirlenmesi, yaratıcı çözümlerin bulunması, hızlı ve dina- mik karar alınıp uygulamaya geçilmesi önem arz etmektedir. İdareler çalışma modellerini kurgularken savaş, afet, göç gibi olağandışı durumlara göre acil durum senaryoları planlamışlar- dır. Ancak idarelerin büyük çoğunluğu çalışma modellerini kurgularken nüfu- sun tamamına yakınının günlerce evin- den çıkmayacağı, su ve atıksu hizmet- lerinde kesintilerin ölümcül sonuçlar doğurabileceği ve benzer bir durumun tüm dünyada aynı anda yaşanabilece- ğini kurgulamamıştır. Bu durum esasen su sistemlerinin zayıf noktalarının anla- şılması açısından bir fırsat sunmaktadır. Bu bakımdan su hizmetlerini planlarken daha uzun süreli ve kapsamlı planların yapılması zorunludur. Bunun yanında bir diğer önemli husus da bu dönemde uygulanan iyi örnekler ile paylaşılan bilgi ve tecrübelerin gelecek nesiller için ayrıntılı şekilde yazılı ve kayıtlı hale getirilmesidir. Su ve atıksu hizmeti veren kurum- ların salgınlara karşı daha hızlı uyum sağlamaları bakımından otomasyon ve uzaktan kontrol sistemlerine yatırım yapılması önem kazanmıştır. İnsanlar arasında güvenli mesafeyi sağlamak için abone hizmetlerinde otomasyona dayalı ara yüzlerin geliştirilmesi de bu kapsamda dikkate alınmalıdır. n RAPOR