Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 155. Sayı (Haziran 2021)

60 Su ve Çevre Teknolojileri / Haziran 2021 suvecevre.com bağlantılı kavramlardır. Çevresel bağlantı sürdürülebilir kal- kınma modeli ile sosyal ve ekonomik kalkınmaya bağlan- mış olmakla birlikte, gelişmenin temel parçalarının fiziksel ve sosyal ihtiyaçlar şeklinde ayrılabilmesi de mümkündür. Fiziksel ihtiyaçlara şunlar örnek verilebilir; gıda, doğal ham- madde niteliğindeki kaynaklar (fosil yakıtları). Sosyal bileşen- lere ise; eğitim, teknolojik gelişme, istihdamın geliştirilmesi örnek verilebilmektedir. Doğal sermaye dünya üzerinde bolca bulunmakta olup, kullanımı da oldukça kolaydır. Bu nedenle ilk tercih haline gelirler. buna karşın bol olan bu fosil yakıtları- nın aşırı kullanımı dünyada eşi benzeri görülmemiş bir kirliliğe neden olmaktadır. Bu durum çevrenin aşırı tahribatına neden olmakla birlikte sürdürülebilir kalkınmanın eyleme geçiril- mesindeki en büyük engel olarak da karşımıza çıkmaktadır. Şekil 1 ile Ekonomi-Sosyal Yapı-Çevre arasındaki sıkı ilişki anlatılmak istenmiştir. bu noktada sürdürülebilir olarak ekonomik kalkınmanın sağlanması ve sağlıklı ve dengeli bir sosyal yapının kurulması, ekolojik hayatın da sağlıklı gelişmesi ile mümkün olabilmektedir. Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (The International Union for The Conservation of Nature) 1994 yılında tasarımını yapıp yayımladığı "Sürdü- rülebilirliğin Çekirdeği" (The Egg of Sustainability) tasarımı ile insanın ekosistemin dışında yer alan bir varlık olmadığı, bizatihi ekosistemin bir parçası olduğunu, bu nedenle doğa ile birlikte yaşamını geliştirmesi gerektiğini ifade etmektedir. Bu tasarım ile anlaşılması gereken şeyin; İnsan ve ekosistem birbirinin bütünleşik parçalarıdır ve sürekli birbirleri ile etki- leşim içinde olduğudur. n Sürdürülebilir kalkınmanın esas gayesine ulaşabilmesi yukarı da sayılan olumsuz beşeri faaliyetlerin sıfırlanması ile mümkün olabilecektir. Dolayısıyla, küresel çapta etkilere neden olan çevre felaketlerinin engellenmesi de tüm Dün- ya'nın ortak kararı (Consensus) ile hayat bulabilir. Bu noktada ilk hedef toplumların bilinçlendirilmesi olarak karşımıza çıkar. 1.1.4. Sürdürülebilir Kalkınmanın Temel İlkeleri "Sürdürülebilir Kalkınma" kavramı yukarıda da belirtildiği üzere sosyal-ekonomik ve çevresel konuları birlikte değerlen- diren ve ortak çözüm yolları üreten bir sistem sunmaktadır. Bu kavramı ifade etmeye yarayan ilkeler de yine sürdürülebilir kalkınmanın hedeflerinden üretilmektedir. Delaris'e göre sürdürülebilir kalkınmanın bir de hukuku söz konusudur. Bu açıdan bakıldığında temel ilkeler şu şekilde belirir. Declaris'in ilkelerinin dışında sürdürülebilir kalkınmanın ilkelerinin belirlenmesinde etkin rol oynayan "Çevreye Karşı Sorumlu Gruplar Topluluğu" ilkerini şu şekilde belirtmiştir. • Biyosferin Korunması • Doğal Kaynakların Aşırı Tahribatının Engellenmesi • Geri Dönüşüm Sisteminin Etkin Kullanımı • Enerji Verimliliğinin Arttırılması ve Enerji Tasarrufu • Çevre Risklerinin Minimuma İndirilmesi • Başta Yağmur Ormanları Olmak Üzere Ekolojinin Kendini Yenilemesi ve Bu Sit Alanlarında Beşeri Faaliyetin Yasak- lanması 1.1.5. Sürdürülebilir Kalkınmanın Çok Katmalı Yapısı Ekonomik, toplumsal ve çevresel gelişme birbirleriyle Tablo 4: Sürdürülebilir Kalkınmanın Temel İlkeleri SÜRÜDÜLEBİLİR KALKINMANIN TEMEL İLKELERİ 1. Hem günümüz nesli hem de gelecek nesillerin sağlıklı ve dengeli br çevrede yaşamasının sağlanması ve bu noktada kapitalist güçlerin elindeki fosil yakıtların kullanımının yasaklanması ve yenilenebilir enerjilerin kullanımının sağlanması 2. Kamu hizmeti gören kurumların uyumlaştırılması 3. Tahrip edilen ve tahribatına devam edilen ekosistemin onarılması 4. Biyolojik çeşitliliğin korunması için çalışılması ve lüks tüketimin sınırlandırılması 5. Sürdürülebilir kentsel çevrenin yaratılması 6. Tüm insanların ortak mirası olan doğal sermayenin korunması 7. Doğanın estetik açıdan değeri ve insan topluluklarının doğal hayat ile bütünleştirilmesi 8. İnsan tarafından oluşturulan sistem ile ekolojik döngü arasındaki bütünleşmişlik 9. Toplumların çevrenin hassasiyeti konusunda bilinci ve toplumun tüm kesimlerinin çevreye karşı duyarlılığı Şekil 1. Sürdürülebilir Kalkınmanın Boyutları Kaynak: CEE, 2007: 12. Devamını gelecek sayımızda okuyabilirsiniz. MAKALE