Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 156. Sayı (Temmuz 2021)

46 Su ve Çevre Teknolojileri / Temmuz 2021 suvecevre.com ması hedeflenmiştir. Sürdürülebilir kalkınmada ana nokta devletlerin ekonomik açıdan birbirleri ile işbirliği haline geti- rilmeleridir. Zira bu kalkınma modeli devletsel veya bölgesel bir kalkınma planı olmayıp, küresel çapta bir kalkınma planı öngörülmektedir. Gündem 21'de sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik katmanına ilişkin getirilen zorunlulukları madde madde sıralanmıştır. Bunlar şu şeklide gösterilebilir. Gelişmiş ülkeler özelikle gelişmemiş ülkelerin doğal kay- naklarını kullanarak kendi refahlarını arttırmış ve sanayileş- mişlerdir. sanayileşen bu gelişmiş ülkeler ürettikleri ürün arıklarını ise yine gelişmemiş ülkelerin topraklarında bırak- mışlardır. Bu hamleleri benim ülkemde bana zarar vermeyen atıkların başka ülkede nereye zarar veriyorsa versin bakış açısını yansıtmaktadır. halbuki çevre kirliliği ülkesel eksende olmayıp küresel bir sorundur. Maalesef görüyoruz ki gelişmiş olan ülkelerin geçmişten getirdikleri çevre konusundaki dar zihniyetleri günümüzde de devam etmektedir. 1.1.5.3. Çevresel Boyut Carson'un 1960 yılında yazdığı "Sessiz Bahar" adlı eseri ile ekonomi ve ekolojik döngü arasındaki ilişki ilk defa tartı- şılmaya başlanmıştır. Bu eserden beşeri faaliyetlerin doğa ve yaşam formasyonları üzerindeki etkisi geniş ölçüde tartışılmış ve doğaya verilen zarar gözler önüne serilmek istenmiştir. Daha sonraki yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar da beşeri faaliyetlerin etkisini gözler görülür bir seviyeye ulaştığını kanıtlamıştır. Ekolojik döngünün kendini zamanla temizleme yeniden oluşturma "restorasyon" sürecinin olduğu bilinmek- tedir. Fakat bu yenileme sürecinin hızı ve ne miktarda kirliliği yok edebileceği yani "Kirlilik Kapasitesi"nin hangi ölçülerde olunduğu bilenememektedir. Bu noktada ekolojik kirlenme- menin gelecekteki durumunun ne olduğunu anlamanın zor olmasından kasıtla dört farklı husus belirtilmiştir. 1.1.6. Türkiye'de Sürdürülebilir Kalkınma Modeli Çalışmaları Türkiye özelinde sürdürülebilir kalkınma modeli Gündem 21 Projesinden esinlenerek oluşturulan Yerel Gündem 21 ile başladığını belirtebiliriz. 1992 Rio ile ortaya çıkan "Gündem 21"in yerel projesi olarak Türkiye'de lanse edilen “Yerel Gün- dem 21", 2002 Johannesburg dünya sürdürülebilir kalkınma zirvesinde küresel çapta sürdürülebilir kalkınma program- larını uygulayan ülkeler arasında iyi örneklerden biri olarak gösterilmiştir. 2004-2006 yılları arasında ise, "Ön Ulusal Kalkınma" programı oluşturulmuştur. Bu programın temel hedefleri ise şu şekilde sıralanabilir; 2007-2023 çevre hedeflerinde ise, Türkiye Temel olarak AB Mevzuatını dikkate almaktadır.Bu nedenle AB Entegre Çevre Uyum Stratejisi hazırlanmış, sürdürülebilir kalkınma projeleri AB Projeleri kapsamına dahil edilmiştir. Buna ek olarak Türkiye 2003 yılında da Avrupa Çevre Ajansına Tam olarak üye olmuştur. 1.1.7. Sürdürülebilir Kalkınmanın Göstergeleri Ülkeler Sürdürülebilir Kalkınma göstergeleri ile çevre konusunda yapılan atılımları, ilerlemeleri veya kötüye git- meleri bilimsel olarak analiz edebilme imkanına sahip olur- lar. Yönetimlerin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşıp ulaşamadıkları bu tip göstergeler ile ortaya çıkmaktadır. Buna karşın sürdürülebilir kalkınma kavramının oldukça geniş olması dolayısıyla sürdürülebilir kalkınma göstergeleri de bir o kadar geniştir. Bu göstergeler genel anlamada şu şekilde belirlenebilir. 2. İKLIM DEĞIŞIKLIĞI VE KÜRESEL ISINMA SORUNU Sanayi dönemi ile artan zehirli gaz salınımı iklim den- gesini bozan önemli faktörden biridir. Zira dünyanın iklim Atmosferdeki gaz oranlarını belirli miktarda bulunması ile Tablo 6 : Ekolojik Kirlenme Tablo 7: Ön Ulusal Kalkınma Programı Öncelikleri Küresel Çaptaki Kirlilik Türlerinin Yaygınlaşması ve Bu Durumun Bir Çok Nesli Etkilesi Kaynak: Meadows vd., 1972: 69 Ekolojik Kirlenmenin Katlanarak Artması Doğanın Kirlenmeyi Kaldırabilme Kapasitesinin Tm Olarak Bilinememesi Yenilenemez Fossil Yakıtlarının Sürekli Artması ve Önlem Alınmasının İhmal Edilmesi Teşebbüslerin Rekabet Güçlerinin arttırılması Bölgesel Gelişme ve Taşra Kalkınması Altyapı Hizmetlerine Ağırlık Verilmesi Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevre Yaratılması İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Nitelikli İstihdamın Yaratılması MAKALE