Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 156. Sayı (Temmuz 2021)

52 Su ve Çevre Teknolojileri / Temmuz 2021 suvecevre.com Haziran 1992 yılında imzaya açılan İDÇS 1994 yılında yürürlüğe girmiş olmasına rağmen içerik olarak ve sera gaz- larının atmosfere salınımına kota sistemin getirmeye çalışıp, ülkeleri bunu uygulamaya teşvik eden o döneme kadar imza- lanan en kapsamlı sözleşmedir. Sözleşmenin içeriğinin özünü oluşturan temel ilkeler ise şu şekilde sıralanabilir: 2.5.3. BM Paris Anlaşması Paris analaşması yakın dönemde Birleşmiş Milletler çatısı altında imzalanan bir iklim değişikliğini kıs vadede yavaş- latmayı ve uzun vade de sona erdirmeyi hedefleyen bir anlaşmadır. Bu anlaşma 4 Kasım tarihi itibariyle bağlayıcılık kazanacak olan bir anlaşmadır. Türkiye dahil anlaşmayı 197 taraf ülke imzalamasına karşın bunlardan şimdiye kadar 86'sı iç hukuklarına geçirmişlerdir. Anlaşmanın 2. maddesinden anlaşılacağı üzere Paris anlaşmasının temel gayesi; iklim değişikliğini uzun vadede yok etmek, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmek ve sefaleti ortadan kaldırmaktır. Paris Anlaşması özü ise şu şekilde sunulabilir; - Uzun vadede iklim değişiminin engellenmesi için sera gazı emisyonlarının olabildiğince hızlı bir şekilde yok edilmesi- nin gerektiği (Article 4) - Gelişmekte olan ve bu sözleşmeye taraf olan ülkelerin desteklenmesi gerektiği ( Article 4/6) - Ülkelere yerel uygulamalarda sürdürülebilir kalkınmayı desteklemelidirler. - Taraf ülkeler önlem almak ve harekete geçmek için des- teklenmelidir. (Article 5) Sürdürülebilir kalkınma sera gazı emisyonunu azaltmak için desteklenmelidir. (Article 6) - Uluslararası iletişim iklim değişikliği azaltma yöntemlerinin ve teknolojiyi paylaşma konusunda artmalıdır. (Article 7) 2.5. İklim Değişikliğinin Engellenmesi Bağlamında Uluslararası Anlaşmaların Tahlili 2.5.1. Kyoto Protokolü Kyoto Protokolü Birleşmiş Milletler’in iklim değişikliği çerçeve sözleşmesi içerisinde imzalanmış ve küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleye odaklanmış bir protokoldür. Bu protokol tüm dünyada 150 den fazla ülke tarafından 1998 yılında imzalanmış fakat yürürlüğü ancak 2005 yılında girebilmiştir. İlerleyen yıllarda Kyoto Protokolü nasıl uygulanacağı konusu gündeme gelmiştir. Bu noktada sözleşmenin taraf devletleri 2001 yılında Marrakesh, Morocco da bir toplantı daha gerçekleştirmişlerdir. Protokolün 2. maddesi çalışmamız için büyük önem taşı- maktadır. Buna göre; sürdürülebilir kalkınmanın taraf devlet- ler tarafından teşviki madde madde gösterilmiştir. 2.5.2. İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi İklim değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Brezilya'nın Rio De Janerio şehrinde Birleşmiş Milletler çatısı altında 1992 yılında yapılanan önemli bir çevre sözleşmesidir (United Nations Conference on Environment and Development (UNCED). Rio’da düzenlenen bu konferanslar uluslararası katılımının o deneme kadar ki en fazla olduğu konferanstır. Örenğin bu toplantılara sadece devlet yöneticileri veya devlet tarafın- dan yetkilendirilen görevliler katılmamış ayrıca, sivil toplum kuruluşları yetkilileri, bilim dünyasından birçok bilim adamı, iş dünyasından bir çok sima da bu konferanslara katılmışlardır. Zira konu tüm dünyayı etkileyen bir konu üzerine odak- lanmıştır. Küresel düşün ve yerel hareket et, İDÇS, ozaon tabakasının korunması hakkında iklim değişikliğini temel alan uluslararası sözleşmeler imzaya açılması konunun ne kadar önemli ve yaygın olduğunu da kanıtlamaktadır. İklim değişikliğine ilişkin alınmak istenen önlemler İDÇS ile hayata geçmiştir. MAKALE Tablo 10: Kyoto Protokolü Sürdürülebilirliğin Teşviki Tablo 11: İDÇS Temel ilkleri 1. Ülke genelinde enerji verimliliğinin arttırılması 2. Ağaçlandırmanın ve Yeniden Ormanlaştırmanın Teşviki 3. Sürdürülebilir Tarım Türlerinin Sürdürülebilir Kalkınma Çerçevesinde teşviki 4. Yenilenebilir Enerji Türlerinin Kullanımının Yaygınlaştırılması 5. Sera Gazı Salınımına Neden Olan Sektörlerin Sübvanse Edilmesinin Azaltılması ve Vergilendirilmesinde Artışa Gidilmesi 6. Sera Gazı Salınımını Azaltan Sektörlerin Ödüllendirilmesi ve Onların Teşvik Edilmesi 7. Ulaştırma Sorununda Sera Gazı Salınımının Azaltılması 8.Geri Dönüşüm Sanayinin Teşviki ve Atık Kontrolünün Sağlanması Kaynak: Kyoto Protokolü İkinci Madde 1. Yaratılması gereken iklim sistemi tamamen eşitlik temeline dayandırılması gerekecek olup; gelecek nesillere dengeli ve sağlıklı bir çevre bırakılmasını amaçlamalıdır. 2. Sözleşemeye taraf olup da gelişmekte olan ülkelerin enerjiye daha fazla ihtiyaç duyması nedeniyle onların ihtiyaçları göz önüne alınmalıdır. 3. Sözleşmeci ülkelerin iklim değişikliği politikaları mümkün oldukça az maliyetli ve etkili olmasına dikkat edilmelidir. 4. Sürdürülebilir kalkınma programları teşvik edilmeli ve uluslar arası sözleşmeler ile alınması istenen önlemler, ulusal düzenlemeler ile hayata geçirilmeli 5. İklim değişikliğine karsı alınan önlemler, tek taraflı olanlar dahil, keyfi haksız ayırımcı veya uluslararası ticarete gizil bir kısıtlama oluşturmak açılarından bir vasıta oluşturur nitelikte olmamalıdır.