Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 158. Sayı (Eylül 2021)

54 Su ve Çevre Teknolojileri / Eylül 2021 suvecevre.com İzmir ilinde yer alan üç su havzası olan Küçük Menderes, Kuzey Ege ve Gediz'i içerecek şekilde, havza başına düşen su potansiyeli incelenmiş, Küçük Menderes’te mutlak bir su kıtlığı yaşanırken, Gediz Havzasının su sıkıntısı baş gösterdiği ve sadece Kuzey Ege’de su sıkıntısı yaşanmadığı görülmüştür. Son 10 yılda belirli dönemlerde baraj doluluk oranlarındaki değişimler ve Kentin toplam su kaynaklarının kullanım oranı birlikte değerlendirildiğinde; içme suyu miktarının yarısına yakının yüzeysel kaynaklardan karşılandığı da göz önünde bulundurularak yıllar içerisinde aktif doluluk oranının azaldığı dönemlerde su sıkıntısı yaşanmaması için kaynak çeşitliliğinin arttırılmasının önem taşıdığı görülmektedir. Atıksu Arıtma Tesisleri ve Nitelikleri Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) 2018 yılı Atık Su Anket verilerine göre, Avrupa Birliği standartlarında arıtım yapan toplam 203 atık su arıtma tesisi faaliyet gösterirken, İzmir, 23 tesis ile birlikte en fazla ileri biyolojik atık su arıtma tesisine sahip ildir. Türkiye’de ileri biyolojik yöntemle atık su arıtma oranı %47,9’ken, İzmir’de atık suların 97,1’i ileri biyolojik yön- temle arıtılmaktadır. İZSU Genel Müdürlüğü bünyesinde Atıksu Arıtma Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülen atık su arıtma hizmetleri kapsamında, Avrupa Birliği standartlarında arıtım yapan 23 ileri biyolojik, 40 biyolojik, 6 adedi ise doğal atık su arıtma tesisi olmak üzere günlük arıtma kapasiteleri olan 949.848 m³ olan 69 adet atık su arıtma tesisi işletilmektedir. 2020-2024 Stratejik Planlarına göre, 2024 yılına kadar 21 adet atık su arıtma tesisinin daha ilave edilmesi hedefleniyor. Faaliyette olan atık su arıtma tesislerinde 2019 yılında toplam 278.531.502 m³ atık su arıtıldı. 2019 yılında Kozbeyli Köyü, 2020 yılının ilk 6 ayı içinde Yusuflu Köyü ve Villakent Doğu AAT faaliyetine son verildi. Villakent Doğu AAT'ye ait atık sular, kanalizasyon hattına bağlanarak Gerenköy AAT'ye iletilmesi sağlandı. Özellikle yazlık yerleşim yerlerinde sitelerin arıtma tesisi çıkış suları bahçe sulama amaçlı olarak kullanılabilmektedir. Merkezi atık su arıtma tesisleri düzenli işletme koşullarına sahip olduğundan arı- tılmış su değerleri kontrol altında tutul- maktadır. Ancak tekil arıtma tesislerinde daha sık işletme problemleri yaşanması, tesislerin düzenli çalıştırılmaması gibi nedenlerle uygunsuz deşarjlar meydana gelmektedir. Kontrolsüz deşarjların engel- lenmesi su kaynaklarının korunması açı- sından önem taşımaktadır. Arıtma Çamurları Yönetimi Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’nde 2013 yılında Çamur Kurutma Ünitesi, 2014 yılında da Anaerobik Çamur Çürütme Üniteleri tamamlanarak devreye alınmıştır. Havza A.A.T’ de yıllık kapasitesi 20.000 ton olan bir Solar Çamur Kurutma Ünitesi faaliyettedir. Üretilen kurutulmuş çamurlar, İzmir’de faaliyet gösteren 2 adet çimento fabrikasında Ek Yakıt olarak değerlendirilmektedir. İZSU Genel Müdürlüğü tarafından işle- tilen atık su arıtma tesislerinden ilk etapta Bergama, Aliağa, Türkelli, Kemalpaşa, Doğanbey gibi arazi imkanı yeterli olan atık su arıtma tesislerinde de aynı sistem kurularak uygula- maya alınması planlandığı belirtilmektedir. Atıksu Arıtımında Yenilenebilir Enerji Kullanımı İZSU web sitesinden alınan veriler ve değerlendirmelerde atık su arıtma tesislerinde güneş enerjisi panelleri ile elekt- rik üretilerek yenilenebilir enerjinin kullanımı ve tesislerin karbon ayak izinin azaltılması hedeflendiğine dikkat çekilen raporda şu ifadeler yer aldı; Bu amaçla öncelikle Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’nde 200.000 m² alanda 9,9 MW güç kapasi- tesinde güneş enerji santrali kurulacak. İlk yatırım maliyeti 59.000.000 TL olan Çiğli GES’in, yıllık 16.000.000 kWh elektrik enerjisi üreterek 9.280.000 TL enerji tasarrufu sağ- layacağı ve amortisman süresinin 6,3 yıl olacağı öngörüldüğü ifade edilmiştir. Bu tesisle Çiğli AAT’nin yıllık toplam elektrik enerji ihtiyacının üçte biri veya Menemen AAT, Kemalpaşa AAT, Aliağa AAT, Güneybatı AAT, Torbalı AAT, Ödemiş AAT, Foça AAT ve Urla AAT tesislerinin tamamının toplam elektrik enerji ihtiyacı karşılanacaktır. GES Projesi ihalesi 04.06.2020 tarihinde gerçekleşmiş ve yer teslimi yapılmıştır. Atıksu arıtma tesisleri bünyesinde enerji sarfiyatı en önemli çevresel çıktılardan birisidir. Bu kapsamda yenile- nebilir enerji kaynaklarının kullanımı ve değerlendirilmesi enerji sarfiyatı ve karbon ayak izinin azaltılması amacı ile RAPOR