Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 159. Sayı (Ekim 2021)

30 Su ve Çevre Teknolojileri / Ekim 2021 suvecevre.com istenen kalitede ürün elde edilemez; sonunda, işletme çalış- maya başladıktan sonra tanker ile su taşımak zorunda kalı- nabilir. Analiz sonuçlarının hakikati göstermesi için öncelikle su örneğinin alınmasında bazı hususlara dikkat edilmelidir. Su Örneği Alınması ve Laboratuvara Sevki 1. Elinizde hiç kullanılmamış 1-2 litrelik bir şişe varsa bu şişeye su örneğini koyabilirsiniz. Böyle bir şişe yoksa, 1,5 litrelik bir “şişe suyu” satın alın, içindeki suyu kullanın veya boşaltın, bu şişeyi analizi yapılacak su ile iki kez durulayın, sonra su örneğini doldurabilirsiniz. 2. Su örneğini mümkün olduğu kadar suyun ilk çıkış nokta- sından alın. Depoda veya bir hortumda beklemiş sudan alınan örnekler yanlış analiz değerleri verebilir. Bir boru veya hortum ucundan su örneği almak gerektiğinde en az 2-3 dakika suyu akıtın, daha sonra örnek alın. 3. Mümkün olduğunca su örneğini kendiniz alın. Bir başka- sına verdiğiniz bu önemli işi o da bir başkasına devredebilir. Sonunda, “dışarı ayıp olmasın” düşüncesi ile işletmedeki yumuşatılmış su şebekesinden örnek şişesi doldurulabilir. Bu bir şaka değildir, bu tür olaylarla karşılaştık. 4. Örnek suyun şişede bulunduğu zaman içinde hava ile temasını azaltmak için örnek şişesini, şişenin ağzına bir cm kalasıya kadar doldurun ve kapağı derhal kapatın. Laboratuara gidesiye kadar şişeyi koyu renkli bir torba içinde bulundurun ve şişenin ışık almasını engelleyin. 5. Birkaç gün beklemiş su örneklerinin analizlerinde bazı değerler yanlış çıkabilir. Mümkün olduğu kadar su örnek- lerini bekletmeden laboratuara gönderin. Hafta başında örnek alınıp laboratuara göndermek haftanın son günü örnek almaktan daha uygundur. Böylece su örneğinin laboratuarda hafta sonu bekleme riski olmaz. 6. Su örneği şişesi üzerine bir etiket yapıştırın ve bunun üzerine işletmenin adı, kuyunun adı veya numarası, örnek alınma tarihi gibi bilgileri işleyin. Kimyasal Su Analizi Yorumu Su Kimyasını çok iyi bilmeden su analizini yorumlamak sonucunda yanlış su şartlandırma cihazları seçilebilir. Su analizi elde edildikten sonra suyu ve su iyileştirme cihazlarını iyi bilen, güvenilir bir uzmana danışmanız en doğru ve en ekonomik yöntemdir. Fikir vermek amacı ile Su Analizi’nde görünen bazı değerleri burada kısaca açıklayacağız. Toplam Çözünmüş Madde: Halk dilinde “Eriyik Madde”; İngilizce TDS (Total Dissolved Solids); suda çözünmüş halde bulunan minerallerin miktarıdır, mg/lt veya ppm (milyondaki miktar) birimleri ile ölçülür. İletkenlik: Su içindeki çözünmüş minerallerin oluşturduğu elektrik iletkenliğini gösteren bu değere “Kondüktivite” de denir. İngilizce “Electrical Conductivity” deyimin baş harf- lerinden oluşan “EC” değimi özellikle tarımsal sulama suları için kullanılır. İçinde çözünmüş mineral olmayan, yani saf su elektrik geçirmez ve iletkenliği ölçülemez. İletkenlik değeri MikroSiemens/cm (microS/cm) birimi veya, yüksek iletkenliği olan sular için MiliSiemens/cm (MiliS/cm) birimi ile ölçülür. (1 MiliS/cm = 1000 MikroS/cm) pH değeri: kuyu sularında pH değerinin 6,5 ile 8,5 arasında olması normal sayılır. Oysa, buhar kazanı içinde 9 – 11 gibi yüksek pH değerleri istenir. pH değerinin “Logaritmik” bir sayı olduğunu hatırlatalım; pH 5 değerindeki su, pH 6 değerindeki suya kıyasla 10 kez daha asidiktir. Sertlik: Kalsiyum ve magnezyum mineralleri sudaki sert- liği oluşturan minerallerdir ve (evler dahil) hiçbir proseste istenmezler. Suyun iletkenliği ve sudaki Sodyum miktarı çok yüksek değilse, Reçineli Su Yumuşatma cihazları ile sertlik kolayca giderilir. Klorür: Sofra tuzunun (NaCl) yarısı olan Cl iyonunun yüksek olması paslanmaz çelik malzeme için çok önemlidir. Asitlere ve oksidasyona çok dayanıklı olan 304 ve 316 kalite paslanmaz çelik malzemeler, sudaki Klorür iyonunun tesiri ile çok hızlı olarak korozyona uğrar: Borular ve ısı eşanjörleri delinir ve proses çok zarar görür. Su sıcaklığı arttıkça Klorür’ün zararı çoğalır. Klorürün giderimi Ters Ozmos sistemi ile olabilir. Resim 2. Su Analiz Laboratuarı SU DÜNYASI