Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 161. Sayı (Aralık 2021)

24 Su ve Çevre Teknolojileri / Aralık 2021 suvecevre.com SU DÜNYASI SUDAN KAYNAKLANAN METAL KOROZYONU Su ile temas eden metallerde “Korozyon” oluşması işletmelerde yaşanan çok genel bir sorundur. Korozyon çok karmaşık bir Elektro-Kimyasal – Bakteriolojik bir olaydır. YÜK. MÜH. ENİS BURKUT enis@burkut.com.tr Resim 1. Yüksek İletkenlik Sebebi ile Delinmiş Soğutma Suyu Borusu NOT: Bu yazımız “korozyon” konu- sunda işleticilere fikir vermek amacı ile kaleme alınmıştır. Aslında korozyon konusu bir mühendislik dalını doldura- cak kadar karmaşık bir elektro-kimya- sal – bakteriolojik olaydır. Bu sebeple “Korozyon Mühendisliği” mesleği geliş- tirilmiştir. Dolayısı ile, işletmelerde su konuları ile ilgilenen teknik kişilerin, metal korozyonu konularında bilgi top- lamalarını öneririz. Yazıya başlarken anlatacağımız iki olay korozyon konusunda okuyucuya genel bir fikir verebilir. Soğutma suyu borularında delinmeler: Ege’de bulunan bir sanayi kuruluşu, su soğutma sistemindeki boruların delindiğinden şikayetçiydi. İşletmenin teknik müdürü bizi işletmeye davet etti ve sorunlarını anlattı. Su soğutma kulesi ile soğutulacak sistem arasında bulu- nan ve demir boru olan su sirkülasyon boruları delik - deşik olmuş. Önce boru fabrikasına müracaat edip boruların kalitesinden şikayet etmişler. Boru fab- rikası yetkilileri borudan örnek almışlar ve üniversite laboratuarlarında testler yapılmış. Test sonuçlarında demir boru- ların standartlara uygun olarak imal edil- diğine ait üniversite rapor vermiş. Daha sonra, su kimyasalları satan bir şirkete müracaat etmişler. İyi bir kimyasal şir- ketine denk gelmemişler ki, soğutma suyuna katılan birçok kimyasala rağ- men boruların delinmesi devam etmiş. Sonunda bu işletme bizi de davet etti ve ziyarete gittik. İşletme teknik müdürü ve yardımcıları hararetle dertlerini ve o güne kadar başlarına gelenleri anlat- tıktan sonra biz kendilerine şu soruyu sorduk: “Soğutma suyunuzun iletkenliği nedir?” İşletme yetkilileri bu soruyu ilk kez duymuşlardı. Maalesef, bizden önce bu sorunu çözmeye gelenler “iletkenlik” sorusunu hiç sormamışlar. Bu sebeple sorumuza cevap alamadık. Derhal gidip soğutma suyundan bir örnek aldık, işletmecilerin gözü önünde suyun iletkenliğini ölçtük. İletkenliğin 18.000 mikroS/cm olduğunu hayretle gördük. İnanamadık, bir daha ölçtük: 18.000 mikroS/cm. İşletmenin teknik yetkililerine önce iletkenliğin anlamını anlattık, 18.000 mikroS/cm değerinin soğutma suyu için neden yüksek oldu- ğunu ve “elektro-korozyon”un, diğer adı ile “galvanik korozyon”un nasıl oluştu- ğunu anlattık Soğutma suyunun ilet- kenliğinin düşük değerlerde tutulması ile elektro-korozyonun oluşmayacağı konusunda işleticileri ikna ettik. İletkenlik birimini hatırlatalım: İlet- kenlik suyun elektrik iletme yeteneğidir; ölçü birimi mikroSiemens /cm (veya kısaltılmış olarak mikroS/cm veya mS/ cm). İletkenlik miktarını daha iyi anla- yabilmek için şu örneği verebiliriz: 1000 litre çok saf su içinde 100 gram Sofra Tuzu (NaCl) koyup çözünmesini sağlar- sak, bu suda çözünmüş madde miktarı 100 mg/litre olur ve bu suyun iletkenlik değeri 212 mS/cm olur. Baraj sularının iletkenliği 500 – 1000 mS/cm gibi düşük değerlerdeyken, Akdeniz suyunun ilet- kenliği yaklaşık 58.000 mS/cm’dir. Yaşanmış diğer bir korozyon örne-