Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 161. Sayı (Aralık 2021)

26 Su ve Çevre Teknolojileri / Aralık 2021 suvecevre.com SU DÜNYASI “Aç Su”yun Korozyonu: Tabiatı gereği su bazı maddelere açtır ve bu maddelere doyasıya kadar metalleri çözer. Su kimyası ile ilgilenenler “Doy- muş Su” veya “Doymamış Su” olarak suyun özelikle Kalsiyum Karbonat’a (CaCO₃) doyumundan söz ederler. Bazı yazılarda “Doymuş” kelimesi yerine “Satüre” ve doyum kelimesi yerine “Satürasyon” kelimesine rastlayabiliriz. Su örneğinin analizi laboratuarda yapılıp suyun pH değeri, alkalinite değeri ve suyun sertliği saptandıktan sonra suyun korozif olup olmadığı anlaşılır. Korozyon ile ilgili bilgisayar programları sayesinde suyun özel bir değeri olan “Doyum nok- tasındaki pH değeri” (Satürasyon pH değeri), yani “pHs” bulunur. Bu değer bulunduktan sonra suyun hangi sıcak- lıklarda korozif olduğu anlaşılır. Yüksek İletkenlik Korozyonu, Elekt- ro-Korozyon veya Galvanik Korozyon: Lise kimya derslerinde öğrendiğimiz gibi, su dolu bir kap içine konan bakır ve kalay çubuklarını bir kablo ile bağ- layıp, araya bir ampul koyduğumuzda, su içinde bulunan ve birbirinden farklı iki metal arasında bir elektrik akımı olu- şur (pil olayı gibi) ve ampulü yakar. Su içinde bulunan, H₂O molekülü dışındaki suda çözünmüş maddeler suyun elektrik iletkenliğini arttırır ve iletkenlik değeri yükseldikçe “Galvanik Korozyon” miktarı da yükselir. Örneğin, bir su tesisatında bulunan sarı (pirinç) vanalar ile galvanizli boru arasında elektrik akımı oluşur, aynı pilin elektrik akımı oluşturduğu gibi. Suyun iletkenliği yüksekse kısa zamanda boru- larda “Galvanik Korozyon” başlar. Su iletkenliğinin çok yüksek olduğu durum- larda, yalnızca demir borular ile yapılmış su sisteminde, boruların değişik nokta- ları arasında dahi “Galvanik Korozyon” oluşur. Bu yazının başında anlattığımız soğutma suyu boruları korozyonu olayı da “Galvanik Korozyon” için güzel bir örnektir. Korozyonu Arttırıcı Diğer Unsurlar: • Suyun sıcaklığı. Bilindiği gibi su sıcaklığı arttıkça kimyasal reaksiyon hızları artar. Korozyon olayı da kim- yasal bir olay olduğundan su sıcaklı- ğının her 8°C artışı için korozyon hızı iki katına çıkar. • Klorür (Cl ) ve Sülfat (SO₄) iyonları- nın çok olması korozyonu çok etkiler. Su içinde bulunan çözünmüş mad- delerin hepsi iletkenliği arttırır, fakat (Cl) ve (SO₄) iyonlarının korozyonu arttırıcı ayrı bir özelliği vardır. Özel- likle (Cl) iyonunun miktarının yüksek olması sonucunda, 316 kalitede pas- lanmaz çelikte dahi korozyon oluşur. • Suda Çözünmüş Karbondioksit gazı (CO₂) suyun pH derecesini düşürür. Örneğin, buhar kondens boruları- nın korozyonuna sebep kondens içine karışan ve kondens suyunun pH derecesini düşüren CO₂ gazıdır. Buhar kazanı besi suyunda “Alka- linite” (HCO₃¯ iyonu) miktarı yük- sekse, kazan içinde CO₂ gazı oluşur ve CO₂ gazı buhar ile beraber hare- ket eder. İşletmede buharın kullanıl- dığı noktada buhar yoğuşup “Kon- dens suyu” olur ve kondens içinde CO₂ gazı çözünür, bu da kondens suyunun pH derecesini düşürdüğü için sonuçta kondens boruları delinir. Korozyon her işletmenin az veya çok yaşadığı bir olaydır. Küçük ve orta boy işletmelerde bizlerin ve su kimyasalı satan kuruluşların ele aldığı Korozyon konusu, petro-kimya ve gemi inşa gibi sektörlerde “Korozyon Mühendisleri” tarafından incelenir ve çözümlenir. Korozyon ile mücadele: Kullanılan suyun özellikleri, pH, alkalinite, sertlik, klorür, iletkenlik gibi önemli değerler; suyun kullanım yeri, suyun temas ettiği yüzeylerin sıcaklıkları ve suyun sıcak- lığı, suyun hava ile temas etme durumu, suyun basıncı gibi birçok değişkenler “Metal Korozyonu” mücadelesinde etkendir. Bu sebeple, işleticilerin işletme şartlarını çok iyi incelemeleri, kendi araş- tırmaları ve kendi yaptıkları bazı tec- rübeler sonucunda her işletme kendi şartlarına uygun korozyon mücadele yöntemini bulabilir. n Resim 3. Suda Bulunan Klorür iyonunun paslanmaz çelik tankta yarattığı korozyon EN GÜNCEL HABERLERE HIZLI ULAŞIN www.suvecevre.com