Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 165. Sayı (Nisan 2022)

24 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Nisan / 2022 Diyaframlı dozaj pompaları düşük debide çalışırken borudan geçen suya kesikli olarak kimyasal verir. Bir depoyu besleyen su borusuna kesikli kimyasal vermek hiç sorun yaratmaz, çünkü depoda kimyasal su ile karışır. Fakat dozaj noktasından sonra kısa bir zaman içinde su bir prosese giriyorsa, kesikli dozaj uygun olmayabilir. Bazı pistonlu dozaj pompaları, pistonun yavaş hare- keti sayesinde dozajı yapılan kimyasalı borudan geçen suya düşük hız ile verir ve kimyasalın suya dağılımı daha başarılı olur. 6. KIMYASALIN DOZLAMA NOKTASINDA BORUDA KOROZYON RISKI: Örneğin bir su borusunun üzerine kaynak yapılan küçük bir sıvı girişinden suya dozaj yapılıyorsa, kimyasal doğrudan boru malzemesi ile karşılaşmış olacak ve dozajı yapılan asit ise ve boru karbon çelikse, muhakkak dozaj noktasında korozyon sorunu yaşanacaktır. Dozlanacak kimyasal ile boru malzemesinin etkileşim olasılığı dikkate alınmalıdır. 7. SUYA DOZLAMA YERI: Kimyasalın suya dozlama noktası suyun basınçlı olduğu bir nokta olmalı, su pompası emişine dozaj yapılmamalıdır, çünkü pompa emişinde vakum vardır ve vakum olan nok- tada dozaj pompası istenen dozaj miktarına ayarlanamaz. Dozaj yapılacak su borusundaki basınç dozaj pompa- sının basıncından daha yüksek olabilir, bu sebeple, dozaj pompası seçiminde basınç konusuna dikkat edilmelidir. 8. DOZAJ POMPASININ AYAR HASSASIYETI: Piyasada birkaç tür dozaj pompası bulunuyor. Her dozaj pompası farklı şekilde ayarlanır. Dozaj miktarı ayar- landıktan sonra, deney için, belirli bir zaman, örneğin 15 dakika süre ile dozaj pompasını çalıştırıp bir kaba sıvı dozlanır. Böylece dozaj ayarının doğruluğu kontrol edilir. Pistonlu Dozaj Pompası Ancak bu deney çoğu zaman yeterli olmaz çünkü dozaj noktasında, borudaki su basıncı dozaj pompasının debisini etkiler. Dolayısı ile, dozaj noktasından sonra sudan alına- cak su örneğinde yapılacak kimyasal ölçüm sonucu dozaj ayarının doğruluğu daha iyi anlaşılır. 9. PLANLANAN KIMYASAL DOZAJININ AKSAMASI: Hizmet verdiğimiz sanayi kuruluşlarında aşağıdaki gibi kimyasal dozajının aksaması sorunlarının yaşandığına şahit oluyoruz: • Dozaj pompasının sigortası atar ve bu fark edilinceye kadar planlanan kimyasal hiç dozlanmaz. • Gece vardiyasında uykusu gelen görevli, dozajı yapılan kimyasalı kimyasal deposuna doldurmaya üşenir. • İşletmenin satın alma görevlisi ucuz bulduğu başka bir marka kimyasalı satın alır, fakat bu marka kimyasalın konsantrasyonu aynı olmadığından ve dozaj pompası ayarı yeniden yapılmadığından, işletmede sorunlar yaşanır. Yukarıdaki sorunların yaşanmaması için şu çözümler uygulanabilir: A.Dozlanan kimyasal suya karıştıktan sonra sudaki değişimi ölçen ve sonuca göre dozajı azaltan veya çoğaltan sistemin kullanılması yöntemi. Bu yöntem ancak ölçülebi- len kimyasallar için uygundur, örneğin klor, asit, kostik gibi. B.Suda ölçümü kolayca yapılamayan kimyasalların doğru dozajı için yöntem, dozaj miktarını hassas ölçen ve sistemi yöneten PLC’ye bilgi veren “Akıllı” dozaj cihazı kullanmaktır. Bu sistemde, tasarlanan miktar kadar kimya- sal dozlanmadığında, PLC kontrol tüm sistemi durdurabilir ve alarm çaldırabilir. Konuyu özetlersek, kimyasal dozajı tahmin edildiği kadar basit bir işlem değildir, birçok “püf noktaları” ve riskleri vardır ve işleticileri sık sık eğitmek sureti ile riskler azaltılabilir. Kimyasal dozajının yanlış yapılması sonucu işletme çok zarar görebilir. Hassas Kontrollü Klor Dozaj Sistemi SU DÜNYASI