Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 165. Sayı (Nisan 2022)

44 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Nisan / 2022 RAPOR Denizlerdeki Plastik Kirliliğinin Denizel Türler, Biyoçeşitlilik ve Ekosistemler Üzerindeki Etkileri WWF-TÜRKİYE GİRİŞ: GEZEGEN KRIZI P lastik kirliliği katlanarak artan bir hızla dünya genelinde tüm denizlere yayıldı. BM buna “Gezegen krizi” diyor. Kutup- lardan en ücra adalara, deniz yüze- yinden en derin okyanus çukuruna kadar, plastik kirliliği sorunu katla- narak büyüyor. Plastik kirliliği artık sınır tanımıyor ve mevcut kurumsal ve kamusal taahhütler yerine getirilse bile katbekat artacağı öngörülüyor. Buna müdahale etmek için acilen küresel çapta ve sistemli biçimde hare- kete geçmek gerekiyor. Plastik kirliliği görece yeni bir tehdittir. Plastik İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaygın ola- rak kullanılmaya başlansa da şimdiye kadar üretilen tüm plastiğin kütlesi, tüm kara ve deniz hayvanlarının top- lam kütlesinin iki katıdır. Üretim son yirmi yılda büyük bir hızla arttı ve 2003 ve 2016 yılları arasında önceki yılların toplamı kadar plastik üretildi. 2015’e kadar üretilen tüm plastiklerin %60’ı halihazırda atık haline gelmiş ve bunların önemli bir kısmı okya- nuslara karışmıştı. Tahminler büyük ölçüde değişiklik göstermekle birlikte, şu ana kadar denizlerde ve okyanus- larda 86 ila 150 milyon metrik ton (MMT) plastiğin biriktiği ve miktarın sürekli arttığı düşünülmektedir: 2010 yılında, 4,8 ila 12,7 MMT plastik atı- ğın karalardan denizlere karıştığı tah- min edilirken yakın zamanda yapılan bir çalışma bu rakamın 2016 yılında 19 ila 23 MMT’ye yükseldiğini gös- termektedir. Plastik atıklar denizlere ve okya- nuslara homojen bir şekilde dağılma- mıştır. Dünya genelinde plastik atıkla- rın toplandığı sıcak noktalar arasında, su yüzeyindeki plastiklerin hapsolduk- ları beş büyük okyanus girdap sistemi (çöp adaları), şehir merkezlerinden geçen büyük nehirlerin deltaları gibi