Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 165. Sayı (Nisan 2022)

54 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Nisan / 2022 fazla dile getirilmektedir. Teorik ola- rak uygulanmaları mümkün olsa bile, bu tür teknolojik çözümlerin yaygın kullanımı büyük olasılıkla önemli eko- nomik maliyetleri de beraberinde geti- recek ve plastik kirliliğine yeterli bir çözüm sağlayamayacaktır. Ayrıca, bu tür atık temizleme sistemlerinin deniz ekosistemleri üzerindeki etkisi henüz değerlendirilmemiştir. Bu çözümler, deniz canlılarının istenmeden, hedef dışı yakalanmalarına ve ölümlerine ve besinin zaten sınırlı olduğu deniz böl- gelerinde önemli miktarda biyokütle- nin sürekli olarak denizden çıkarılma- sına sebep olmaları halinde, yarardan çok zarar verebilir. Öte yandan bu tarz temizleme çözümleri ciddi boyutta karbon ayak izine sahip olacaktır ve küçük plas- tik parçaları temizleyemeyecekleri de neredeyse kesindir. Mikroplastiklerin çıkarılması için de bazı yöntemler mevcuttur, ancak bunların çoğu şu anda sadece atık su arıtma sistemle- rinde kullanılmaktadır. Plastik atıkla- rın daha baştan doğaya karışmasını önlemek zaten yeterince baskı altında bulunan ekosistemlere ve iklime gele- cek bu fazladan yüke engel olacaktır. Bu bağlamda yaklaşıldığında, birincil plastik üretimi de önemli ölçüde aza- lacaktır. Böyle bir yaklaşımın, daha az kaynak kullanımı ve plastik atıkların üretimi, taşınması ve bertarafı sıra- sında oluşan kirliliğin azaltılması gibi ek faydaları da olacaktır. Onlarca yıllık gecikmenin ardından, dünya nihayet iklim krizi konusunda topluca kararlı adımlar atmak için bir araya gelmeye başlıyor. Küresel plastik krizi de herke- sin önem verdiği acil bir mesele haline gelmelidir. Kaybedecek zaman yok. Şimdi harekete geçme zamanı. BIR AN ÖNCE BAĞLAYICI BIR ULUSLARARASI SÖZLEŞME İMZALANMALIDIR Plastiklerle ilgili yeni küresel söz- leşme bağlayıcı ve iddialı olmalı, aynı zamanda devletleri ortak bir eylem çerçevesine dahil etmelidir. Sözleşme, küresel plastik kirliliği krizine etkili bir şekilde müdahale edilmesine izin veren ve plastiklerin yaşam döngü- sünün tamamını kapsayan belirli, açık ve evrensel olarak uygulanabilir kurallar ve yükümlülükler içermelidir. Sözleşme, bu kuralların zaman içinde değerlendirilebilmesini, kademeli ola- rak güçlendirilebilmesini ve küresel eşitliği teşvik edip, katılım ve uyumu ödüllendirecek şekilde şekillendiri- lebilmesini sağlayan hükümlere yer vermelidir. SÖZLEŞME ŞUNLARI IÇERMELIDIR - Plastiğin doğaya doğrudan ve dolaylı olarak bırakılmasını orta- dan kaldırmaya yönelik, ihtiyat ilkesine dayanan ve plastik kirlili- ğinin yıkıcı etkilerini dikkate alan açık ve net bir vizyon - Plastik kirliliği için iddialı, paylaşı- lan, zamana bağlı ve yasal olarak bağlayıcı bir küresel azaltım hedefi - Küresel azaltma hedefine ulaşmak için toplamda yeterli olan açık, ölçülebilir ve zamana bağlı ulusal azaltma hedefleri - Plastik kirliliğinin önlenmesi, kont- rolü ve ortadan kaldırılmasına iliş- kin iddialı ve etkili ulusal eylem planları geliştirme ve uygulama yükümlülüğü - Plastiğin yaşam döngüsü boyunca plastik kirliliğiyle mücadeleye yönelik verimli ve uyumlu bir küresel çaba için ortak tanımlar, yöntemler, standartlar ve düzenle- meler; bu çerçevede, döngüselliği sağlamaya yönelik özel gerekli- likler, çevre için risk oluşturduğu kabul edilen tek kullanımlık plastik ürünler ve kasıtlı olarak eklenen mikroplastikler gibi belirli plastik ürünlere ilişkin yasaklar - Plastik atıkların nehir sistemlerine ve iç sulara kasıtlı olarak boşaltıl- ması da dahil olmak üzere, söz- leşmenin amacına aykırı olduğu düşünülen belirli eylemlere yöne- lik açık yasaklar - Plastik kirliliğinin çıkış noktalarını ve bunları ulusal ve uluslararası düzeyde ortadan kaldırmak için kaydedilen ilerlemeyi izlemek için üzerinde anlaşmaya varılmış bir ölçüm, raporlama ve doğrulama planı - Plastik kirliliğinin ölçeğini, kap- samını ve kaynaklarını değer- lendirme ve takip etme, bilim- sel metodolojileri uyumlu hale getirme ve karar verme ve uygu- lama için girdi sağlamak üzere en son bilgileri harmanlama yetkisine sahip, uzmanlaşmış ve kapsayıcı bir uluslararası bilimsel kuruluş - Sözleşmenin tüm taraflarca etkin bir şekilde uygulanmasını destek- lemek için küresel bir finansal ve teknik düzenlemenin yanı sıra tek- noloji transferi yardımı - Bu önlemleri ve yükümlülükleri zaman içinde güncelleme, yeni- den değerlendirme ve geliştirme taahhüdü. RAPOR