Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 169. Sayı (Ağustos 2022)

42 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Ağustos / 2022 yapılan ortamdaki hidrojen sülfür konsantrasyonu %4.3 - %46 ulaştığında, metan ise alt patlama limiti (LEL) %5 olan üst patlama limiti (UEL) %15’dir. Fakat metan çok kararlı yapıda bir madde olmasına rağmen yüzde 5-15’lik karışımlarında şiddetle patlamaya neden olabilmektedir. Bir patlamanın olması için oksijen, madde ve ateşlemenin yeter miktarda bir arada olması ve havadaki oksijen ora- nının artması yanma ihtimalini/etkisini arttırmaktadır. Patlamaya karşı çalışma ortamında birincil önlemlerin başında patlayıcı ortamların oluşmasını önlemeye yönelik Tablo 1’de verildiği gibi ortamdaki konsantrasyon miktar- larının alt değerlerin altında kalacak şekilde periyodik saha gözetimleri yapılmalı ve güvenlik tedbirleri alınmalıdır. Araştırma sonuçlarına göre tehlikeli ve zararlı gazların Tablo 1. Bazı Gazların Patlama Sınır Değerleri ve Özellikleri [1, 2] Material Name Hidrojen Sülfür Metan Karbonmonoksit EC No 231 - 977 - 3 200 - 812 - 7 211 - 128 - 3 CAS No 7783 - 06 - 4 74 - 82 - 8 630 - 08 - 0 Patlama Aralığı (%) 4.3 - 46 5 - 15 - Yoğunluk Havadan ağır Havadan hafif Havadan hafif Yoğunluk Zehirli, uçucu, renksiz ve yanıcı bir gazdır. Çürük yumurta kokusundadır. Arıtma kanallarının, çukurların, kuyuların dibinde birikir. Renksiz, kokusuz, yanıcı ve boğucu bir gazdır. Kapalı ortamlarda tavana yakın yerlerde birikir. Renksiz, kokusuz ve boğucu bir gazdır. H220: Çok kolay alevlenir H220: ok kolay alevlenir H220: ok kolay alevlenir. Zararlılık ifadesi H330: Solunması halinde öldürücüdür. H360D: Doğmamış çocukta hasara yol açabilir. H400: Sucul ortamda çok toksiktir. H331: Solunması halinde toksiktir. H372: Uzun süreli veya tekrarlı maruz kalma sonucu organlarda hasara yol açar. varlığının standart bir zamanı ve düzeyinin olmaması alın- ması gereken iş güvenliği önlemlerinin devamlı, disiplinli ve periyodik olarak takip edilerek yapılması gerektiğini vurgulamaktadır. Kapalı alanlarda alınması gereken asgari önlemleri sıralayacak olursak; her tehlikeli ve zararlı gazın cinsine uygun gaz dedektörlerinin çalışma alanına yerleş- tirilmesi, çalışmaya başlamadan önce mutlaka ortamda gaz ölçümü yapılması, havalandırma sisteminin ek risk yaratmayacak şekilde akım yönünün ayarlanmalı ve sürekli çalışır durumda olması, alan içerisindeki enerji ihtiyacının exproof olacak şekilde karşılanması ve mutlaka çalışanların iş güvenliği ve sağlığı konusunda eğitilmesi ve kapalı alanda çalışmalar konusunda izin formu doldurduktan sonra çalışmasına izin verilmesi gerekmektedir. KAYNAKLAR [1] OSHA, https://www.osha.gov/SLTC/hydrogensulfide/hazards.html [2] Maddelerin Ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi Ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik.http:// www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.19108&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch. [3] Karagöz, Y. (2019). Evsel Atıksu Arıtma Tesislerindeki Kapalı Alanlarda Bulunan Tehlikeli Ve Zararlı Gazlara Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. MAKALE