Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 173. Sayı (Aralık 2022)

24 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Aralık / 2022 SU DÜNYASI Suyun Bulanıklık Değeri YÜK. MÜH. ENİS BURKUT enis@burkut.com.tr Suyun bulanıklığı ölçülebilen bir değerdir. Suyun kullanım yerine göre suyun bulanıklık üst değeri sınırlanır ve buna göre su filtrasyon yöntemi tasarlanır ve kontrol edilir. B ulanıklık gözle de fark edilen bir olaydır. Bula- nıklığı çok basitçe şöyle tarif edebiliriz: “Suda çözünmemiş katılar sebebi ile suyun berrak- lığının bozulması.” Suyun bulanıklığı suyun içerdiği asılı ve yüzer şekilde (koloidal haldeki) olan çeşitli maddelerden oluşur. Sudan ağır katılar, durgun bir suda, bir süre sonra dibe çöker, bunları sudan ayırmak daha kolaydır. Fakat, su içinde yüzen ve “koloidal” olarak adlandırılan mikroskobik katıları sudan ayırmak için çok daha hassas filtreler kullanılır. Dikkat: Suyun rengi suyun bulanıklığından farklıdır. Su içinde demir iyonları bulunan maddeler olduğunda sular sarı renktedir, granit kayalardan gelen sular hafif esmer bir renk taşır; yeraltında çürümüş ağaçların olduğu yerlerdeki kuyulardan gelen sular içinde açık kahveren- ginde “tanen” maddesi bulunabilir, suda yosunların ve planktonların üremesi de suya yeşilimsi bir renk verir. Bazı renkler hiçbir mekanik filtre ile sudan ayrılamaz. Bulanıklık Ölçmek: Bulanıklık “Turbidimetre” adı verilen aletler ile ölçü- lür. Bulanıklık ölçüm cihazının diğer adı “Nephelometer” (nefelometre)’dir. Bulanıklık birimi olan NTU’nun adı da bu cihazdan kaynaklanıyor. “NTU = Nephelometric Turbidity Unit” yani “Nephelometric Bulanıklık Birimi”, kısaca NTU. Dünyada bulanıklık değeri için birkaç birim bulunsa da, biz bu yazımızda ülkemizde en çok kullanılan NTU birimine yer vereceğiz. Bulanıklık (NTU) birimi aslında sudaki katı miktarı hakkında bilgi vermez, bu konuda ancak fikir verir. Bula- nıklık ölçer cihazı sudaki katıların ışık geçirgenliğini ne kadar engellediğini ölçer, yani “optik bir ölçüm” sayılır ve suyun bulanıklık veya şeffaflık derecesinin ölçüsüdür. Suda bulunan katılar ışığın geçişini engeller veya ışığın yönünü değiştirir, işte bulanıklık ölçer de sudaki bu durumu ölçer. Saf su molekülleri dahi ışığı etkilediği için “NTU = 0,0” olan bir su bulunmaz. Elektroniğin hızlı geliştiği çağımızda, bulanıklık ölçümü için başka teknikler keşfedilmiş olabilir. Bu yazımızda bulanıklığı ölçen cihazlardan söz etmeyeceğiz, yalnızca suyun bulanıklığının işletmelerdeki önemine değineceğiz. Resim 1. Suyun Bulanıklığı Göz ile de Fark Edilir (Farklı NTU değerindeki su örnekleri)