Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 173. Sayı (Aralık 2022)

26 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Aralık / 2022 Suda Bulanıklık değeri ile suda AKM ölçümü arasında ilişki var mı? Okuyuculara şunu hatırlatalım: Suyun bulanıklık değeri olan NTU, su hattı üzerine monte edilen bir ölçüm cihazı sayesinde “ON LINE” olarak ölçülebiliyor, oysa suyun AKM değeri ancak alınan su örneğinin laboratuvar ölçümü sayesinde öğreniliyor. Dolaysı ile, araştırmacılar şu konuda çalışmalar yapıyorlar: Suyun NTU değeri ile AKM değeri arasında basit bir katsayı bulunursa, bu durumda AKM değeri için laboratuvara gitmek gerekmeyecektir (Ref. 1). Suyun bulanıklığı neden önemseniyor? Bulanık sular içinde bakteri bulunma olasılığı yüksek olduğundan bulanık sular “şüpheli sular” olarak kabul edilir. İçme ve kullanma sularının berrak olması su hijyeni yönünden çok önemlidir. Kaynağı ne olursa olsun, önce- den ne gibi filtrasyon işlemi görmüş bulunursa bulunsun, bulanık suların içilmesi ve işletmelerde kullanılması sakın- calıdır. Katılar içeren sular borularda tortu da bırakır, bu tortular zaman içinde metal borularda korozyon oluşturur, bu sebeple, bulanık suların sanayi işletmelerinde kullanımı risklidir. Değinmiş olduğumuz sebeplerden ötürü, proses suyu ve içme suyu hazırlama sistemlerinde “bulanıklık ölçer” cihazının bulunması, suyun berraklığının on-line olarak sürekli ölçülüp kaydedilmesi önerilir. Su bulanıklığının çok önemsendiği uygulamalar: • İçme suyu tesislerinde suyun bulanıklığı çok önemsenir, çünkü su ne kadar bulanıksa o kadar çok mikrobiyolojik canlı taşıma riski bulunur. 17.02.2005 Tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış olan “İnsani tüketim amaçlı sular yönetmeliği”nde, suyun bulanıklılığı ile ilgili şu cümle yer almaktadır: “Not 7: Yüzeysel suyun arıtıl- ması durumunda Bakanlık, arıtımından sonra sudaki bulanıklığın 1.0 NTU (Nephelometrik bulanıklık üni- teleri) değerini aşmamasına dikkat eder” (Ref. 2). • Ters Ozmoz Cihazı Ön Şartlandırması: Ters ozmoz membranlarının sudaki katılar sebebi ile tıkan- ması istenmez, bu sebeple ters ozmoz besi suyu peri- yodik olarak SDI cihazı ile test edilir. Ancak SDI testi online yapılamadığı için, bu hat üzerine bulanıklık ölçer monte edip, sonucu sürekli kontrol etmek pratik bir çözümdür. • Dere Sularından Proses Suyu Eldesi: Dere suyun- dan soğutma suyu elde etmek için kurmuş olduğumuz bir su arıtım sisteminde, çöktürme ve dolgu filtreleri sonrası hat üzerine bulanıklık ölçer monte ettik ve böylece, dere suyunun ön arıtımının doğru çalıştığını yakından takip edebildik. Bu yöntem sayesinde ön arıtım sonrası sistemde bulunan Ultra Filrasyon ekip- manının sağlığını garantiye aldık. Sulamada kullanılacak arıtılmış atık sular: Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü tarafından 20 Mart 2010 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan “Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usul- ler Tebliği” nin içinde bulunan “Tablo E 7.1 Sulamada geri kullanılacak arıtılmış atıksuların sınıflandırılması” altındaki “Açıklamalar” kısmında şunu okuyoruz: “Tavsiye edilen bulanıklık değeri dezenfeksiyon öncesinde sağlanmalı- dır. Hiç bir zaman 5 NTU’yu geçmemelidir. Bulanıklık yerine AKM’nin kullanıldığı durumlarda, AKM değeri 5 mg/L’nin altında olmalıdır.” (Ref. 3) Özet olarak, “ham su” adı ile adlandırdığımız çeşitli kaynaklardan gelen sulardan proses suyu veya içme suyu elde etmek için sular gerekli şekilde arıtılmalı ve bu arıtımın sonunda suların doğru arıtılmış olduğu “Bulanıklık Ölçer” ile kontrol altında tutulmalıdır. Resim 5. Arıtılmak istenen dere suyu Resim 6. Dere suyundan elde edilmiş kaliteli soğutma suyu Referanslar • (Ref.1.) Characterization of Turbidity and TSS in the Upper Carson River, Nevada. Desert Research Institute, Jan 2008. • (Ref. 2) Resmi Gazete Tarihi: 17.02.2005 - İnsani tüketim amaçlı sular yönetmeliği. • (Ref. 3) Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü tarafından 20 Mart 2010 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan “Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği” nin içinde bulunan “Tablo E7.1 Sulamada geri kullanılacak arıtılmış atıksuların sınıflandırılması”. SU DÜNYASI