Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 174. Sayı (Ocak 2023)

50 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Ocak / 2023 sistemler için daha düşük enerji ve kimyasal gereksinimi bulundurmaktadır. Büyük ölçekli çok aşamalı döner biyo- disk (RBC) sistemi ile işletilen gri su arıtım sistemlerinde gri su arıtma için gerekli enerji, UV dezenfeksiyon ve ser- vis suyu dağıtımı dahil 1,5 kWh/m3 olarak hesaplanmıştır (Nolde, 1996). Gri suyun arıtımının teknik olarak fizibil olduğu kanıtlanmıştır. Tuvaletlerde sifon suyu olarak kullanılan şebeke suları (15 lt ile 55 lt/kişi.gün) yerine, hijyen ris- kine neden olmayan arıtılmış gri sular servis suyu olarak kullanılabilir. Bununla birlikte gri su geri kazanım projesi bakımından Türkiye’de batık tip membran kullanılan ilk 5 yıldızlı otel İstanbul Hilton Hotel’idir (Şekil 9). Çıkış suyu, tuvalet rezervuarlarında sifon suyu ve yeşil alan sulamasında kullanılmaktadır. Pilot sistemin işletilmesi 2011 yılında başlamış olup, performans değerleri Tablo 6’da belirtilmiştir. Tablo 4. Pilot ölçekli MBR’lerin işletim parametreleri (Atasoy ve diğ., 2007) İşletme Parametreleri Gri Su Siyah Su Efektif Reaktör Hacmi, lt 600 600 İşletme Süresi, Gün 50 50 Gözenek Çapı, µm 0,4 0,4 Membran Alanı, m 2 5 5 Akı, lt/m 2 .st 26-36 30-40 Hidrolik Bekletme Süresi, st 18 36 Çevrim Sayısı, gün 8 8 Deşarj Öncesi Aerobik Süre/çevrim, dk ~33 ~33 Başlangıç AKM, gr/lt 1,5 3,0 Organik Yükleme Hızı, kg KOİ/m 3 .g 0,3 0,8 Tablo 5. Tablo 5. Süzüntü konsantrasyonları ve giderme verimleri (Atasoy ve diğ., 2007) Parametre Gri Su Siyah Su Süzüntü konsantrasyonları Giderme Verimi, % Süzüntü konsantrasyonlar Giderme Verimi, BOİ5, mg/lt < 5 > 95 8 ± 4 98 Toplam KOİ, mg/l 13 ± 3,3 95 42 ± 8,81 96 TÇM, mg/l 2 ± 0,4 94 2 ± 1,19 99 Toplam Azot, mg/l 0,55 ± 0,2 92 19 ± 4,73 89 NH4-N, mg/lt 0,23 ± 0,1 82 11 ± 3,76 92 NO x -N, mg/lt -0,32 ± 0,1 - 8 ± 3,1 - Toplam K oliform/100 m 0,32 ± 0,1 100 0 100 Şekil 8. İki kademeli gri su arıtma sistemi (Nolde, 2000) Farklı gri su arıtma sistemlerindeki 10 yıllık deneyim sonucunda gri suların biyolojik prosesler ile giderilmesi- nin, halkın kabulü açısından daha uygun olduğu kanısına varılmıştır. Her türlü kullanım açısından içme suyu kali- tesinde suyun gerekli olmadığı durumlarda bilimsel olarak incelenmeli ve risk analizi yapılmalıdır. Sürdürülebilir su konsepti servis suyu kullanımı açısından konvansiyonel Şekil 9 İstanbul Hilton oteli gri su arıtma ünitesi görüntüleri (MBR, 2017) MAKALE