Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 174. Sayı (Ocak 2023)

51 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Ocak / 2023 Yapılan bir çalışmada çok katlı binalardaki gri su arıtımının ekonomik fizibilitesini araştırılmıştır (Friedler ve Hadari, 2006). Döner biyodisk (RBC) ve membran biyoreaktör (MBR) sistemleri model olarak seçilerek eko- nomik fizibilitesi incelenmiştir (Şekil 10). Gri suyun bina içerisinde iletimi üç ana bileşenden oluşmaktadır. Bunlar, • Daire bazında ham gri suyun toplanması, • Arıtılan gri suyun çatıdaki depolama tankında toplan- ması, • Arıtılan gri suyun dairelerde bulunan tuvaletlere sifon suyu eklenmesidir. Yatay borular düşük kirlilik yüküne sahip gri sularını (duş, banyo ve lavabo) merkezi dikey toplama borusuna aktarmaktadır. Gri ve siyah suların toplanmasında kullanı- lan yatay borular çoğu binanın yapımında standart olarak bulunduğundan dolayı ekstra maliyet getirmemektedir. Dahası, çoğu çok katlı binalarda, banyo ve tuvaletler dikey toplama borusuna yakın olduğundan maliyetler azalmak- tadır. Tipik bir “geri dönüşümsüz” binada gri ve siyah suyun birleştirildiği düşey toplama borusu mevcuttur. Gri su geri kazanımı olan bir binada ise düşey toplama borusu- nun içinde ham gri suyu giriş kattaki depoya ulaştıran bir hat yerleştirilmesi gerekmektedir. Arıtılan gri su binanın çatısında bulunan depolama tankına gönderilmekte ve oradan da cazibeyle dikey top- lama hattına aktarılarak her bir dairenin tuvalet sifonlarına gönderilmektedir. Arıtılmış gri suyun eksikliğinde içme suyu tek yönlü vana ile eklenmektedir. MBR ünitesi ham gri suyun debisini, kalitesini ve sıcaklığını dengelemek için dengeleme havuzu içermektedir. Devamında membran biyoreaktör ve dezenfeksiyon (klorlama) üniteleri bulun- maktadır. Döner biyodisk (RBC)’te ise bir dengeleme tankını çöktürme tankı ve klorla dezenfeksiyon ünitesi izlemektedir. Şehir ortamında fazla çamur ve diğer çökel- tiler kanalizasyona deşarj edilmektedir. Bina yatırım mali- yetlerine bakıldığında, İsrail’deki 20 dairelik bir binadaki yatırım maliyetinin % 0,5’inden az olduğu görülmüştür. Tablo 6. Tesis özellikleri ve işletme performansı (MBR, 2017 ) Tesis Bilgileri Tasarım Parametreleri İşletme Performansı Maksimum gün debi, m 3 /gün 100 Giriş Ortalama Yükleri Havalandırma kapasitesi, ton 15 BOİ, mg/lt 200 BOİ, mg/lt <10mg/lt Ortalama günlük debi, m 3 /gün 80 KOİ, mg/lt 400 AKM, mg/lt <5mg/lt Pik Debi, m 3 /st 3,75 AKM, mg/lt 70 Fekal koliform 0 Havalandırma Tankında, AKM, mg/lt 12000 Deşarj Parametreleri Membran Ünitesi, m 3 1x100 BOİ, mg/lt 5 Memran Yüzey Alanı, m 2 200 TN, mg/lt 5 Çamur Yaşı, gün 7 TP, mg/lt 1 Çamur Deşarjı, m 3 /gün 2 AKM, mg/lt 5 Şekil 10. Gri su toplama ve dağıtım hattı şeması (Friedler ve Hadari, 2006) MAKALE