Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 175. Sayı (Şubat 2023)

54 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Şubat / 2023 yanında, sürdürülebilir kentsel yağmur suyu yönetimi model- leri de ortaya çıktı. Odakta yüzey akışa geçen yağmur suyu miktarının çeşitli doğal çözümlerle tutulması ve bek- letilmesiyle birlikte sızmanın arttırılarak, yeraltı suyunun beslenmesi ve dolayısıyla doğal su döngüsüne olumlu katkıların sağlanması bulunur. Kullanılan ortak çözümler; biyolojik tutma alanı yani yağmur bahçesi, geçirimli döşeme, kuru kuyu, yağmur hendeği, sızma çukuru, çatı bahçesi, yağmur varili ve sar- nıçtır (Karakoçak, 2011). • Geleneksel yapılarımızda yağış sularının uygun mevsimlerde toplanıp, gereksinim duyulduğu zamanlarda kullanılması gibi çözümlerin yaygın olarak uygu- lanmış olduğu biliniyor • Tarihi yapıların çevresinde mut- laka su kuyuları bulunuyor • Geleneksel konutlarda da su kuyularının yanında yağmur suyunu toplama amaçlı sarnıç kullanımı oldukça yaygın. • Dünyanın ve ülkemizin son yıllarda sıkça karşılaştığı susuzluk sorunu yapılarımızdaki bu gele- neksel uygulamaların yeniden gündeme getirilmesini kaçınılmaz kılıyor. Bursa için yağmur suyunu verimli kullanmak için yapılabilecek uygu- lamalara ilişkin öneriler aşağıda şu şekilde: Tarımsal Suyun Etkin Kullanımı Türkiye’de yıllık ortalama yağış metrekareye 643 mm’dir. Bu da 501 milyar m3 suya karşılık geliyor. Toplam tarım alanı 28 milyon hektar olup sulanabilir alan 25,8 milyon hektar civarında. Mevcut su potan- siyeli ile teknik ve ekonomik olarak sulanabilecek tarım arazisi büyüklüğü ise 8,5 milyon hektardır. Tüm dünyada ve ülkemizde en fazla kullanılan yöntem suyun çok fazla kullanılmasını gerektiren yüzey sulama (vahşi sulama) yöntemleridir. Bugün dünyada sulanan arazilerin %95’inde bu yöntem kullanılıyor. İklim, toprak ve topoğrafya şartları elverişli olan tüm alanlarda yağmur- lama ve damla sulama yöntemlerin- den biri seçilmeli. Ancak bu seçim esnasında toprak ana materyalinden kaynaklı bir tuzluluk varsa yağ- murlama, sulama suyunda tuzluluk varsa damla sulama yöntemi tercih edilmeli. Sulamada etkin su kullanımının sağlanması için; • Aşırı su kullanımının önlenmesi, • Sulamanın çevresel etkilerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi, • İklim değişikliklerinin bitkinin gelişimine, su tüketimine etkileri- nin araştırılması, • Su kalitesinin iyileştirilmesi ve korunması, • Su kalitesinin izleme ve değerlen- dirilmesi, • Sulama ile ilgili kuruluş ve organi- zasyonlar için farklı iklim senaryo- ları için su yönetim rehberlerinin oluşturulması, • Basınçlı sulama yöntemlerine göre sulama sistemlerinin projelendiril- mesi, • Alternatif su kaynaklarının (atık suların geri kazanımı, yüzey sula- rının suyun kıt olduğu alanlara yönlendirilmesi, su tasarrufu sağ- layan sulama yöntem ve teknikle- rinin geliştirilmesi, atık sulardan ve drenaj sularından yararlanma olanakları) geliştirilmesi, • Su dağıtım kayıplarının en aza indirilmesi için açık sistemlerden vazgeçilerek kapalı borulu sistem- lerin yaygınlaştırılması, • Hacim esasına dayalı bir fiyatlan- dırma modeli (bitki-alan yerine, su miktarı) oluşturulması, • Kurumlar arası koordinasyonun sağlanması, • Çiftçilerin su tasarrufu konusunda bilinçlendirilmesi, • Su kaynaklarının etkin bir şekilde korunması ve kullanılması husus- larında kapsamlı bir su yasasının çıkarılması, gerekmektedir. n Sürdürülebilir Kentsel Drenaj Sistemleri RAPOR