Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 177. Sayı (Nisan 2023)

29 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Nisan / 2023 Galvanizli saç bazı korozyonlara çok dayanıklı olsa da, asidik suya dayanıklı değildir, bu sebeple galvaniz saç üzerinde istenmeyen beyaz lekeler meydana getirir. • Karbon çelik ile imal edilen metal malzemenin korozyona karşı korunması maksadı ile, metal malzemenin mekanik işlemleri tamamlandıktan sonra, bu malzeme boya öncesi kumlanır ve kumlamadan hemen sonra metal üzeri astar boya ile kaplanır. Ancak, kumlama işleminden sonra, astar boya kaplama işlemi çok kısa bir süre içinde yapıl- mazsa, metalin yüzey sıcaklığı ortam havasındaki su buharının yoğuşma sıcaklığı altında ise, havanın içindeki nem metal yüze- yinde yoğuşur ve metal yüzeyinde çok hızlı paslanma meydana gelir, bu da boya kalitesini bozar. Kali- teli boya yapılabilmesi için, boya- nacak metalin yüzeyi ve boyama ortamı “Psikometrik Diyag- ram”da belirlenen “yoğuşma” sıcaklığının değerin üzerine ısıtılır, böylece metal üzerinde yoğuşma önlenir ve sonuçta doğru boya uygulaması yapılmış olur. • Yalnızca yaz mevsiminde görev yapan cihazların elektrik motor- ları yağmur gibi dışarıdan gelen su damlacıklarına dayanıklı olsa dahi, kış mevsiminde yüksek nemli bir ortamda depolandı- ğında, motorun bobinine sızan nemli havadaki su buharı bobin içinde yoğuşup su damlaları oluş- turur. Motorun çalışma mevsimi başladığında, motora akım veril- diği anda motor bobini yanabilir. • Elektrik ve elektronik aksamlar yüksek nem sonucu oluşan yoğuşma sebebi ile muhtelif arıza ve hasarlar yaşanmasına sebep olur. • Pamuk ipliği ve pamuklu kumaş canlılar ürünün kalitesini bozar. Bu olay en çok elmanın sapının çukur kısımda görülür.x Ortam havasındaki düşük nemin bazı işletmelerde ne tür sorunlar yarattığını hatırlatalım: DİKKAT: Ortam havasındaki çok düşük nem yangın sorunu riski- dir: Özellikle kuzey rüzgarının estiği kuru havalarda, ortam havasında düşük nem maddeler üzerinde “Statik Elektrik” yükünü artırdığından insan- lar birbiri ile tokalaştığı anda dahi eller arasında statik elektrik akımı hissedilir ve insan rahatsız olur. Aynı “elektriksel” olay bazı metal aksamlar arasında şerare oluşturur ve bunun sonucunda yangın tehlikesi meydana gelir. Bu sebeple depolarda, özellikle bazı kimyasal malzemelerin ve bazı yanıcı maddelerin yangın tehlikesi artar. Bu tehlikeyi düşürmek için her tür çelik aksam elektrik kabloları vasıtası ile topraklanır ve depolama ortamında havalandırma sistemi ara- cılığı ile nem kontrolü sağlanır. • Pamuk ipliği imal edilen işletme- lerde uygun “yüksek nem” sağla- namazsa lif kopmaları yaşandığı için iplik üretiminin sürekliliği bozulur ve iplik kalitesi düşer. • Meyve, sebze depolarında düşük nem ürünün yüzeyinde buruşma oluşturabilir, ayrıca ürünün su kaybetmesine sebep olur, bunun sonucunda ürünün kalitesi bozu- lur ve ağırlığı da azalır. • Ortam neminin çok düşük tutulması yöntemi kullanılarak meyve, sebze ve kereste kurutması işlemleri de yapılabilir. Bu tesis- lerde, soğutma tekniği ile ortamın sürekli kuru tutulması sağlanır. Bu yöntemin “ısıtarak kurutma” yöntemine göre avantajı, ürünün tabii özelliğinin bozulmamasıdır. depolarında yüksek nem sebebi ile ürün üzerinde yoğuşma olursa, tabii ortam havasında bulunan mantar, küf, bakteri gibi canlılar, iplik ve kumaş üzerinde ürer ve üründe hiç sevilmeyen bir koku oluşur. Bu olayı evlerimizde de yaşadığımız oluyor: Pamuklu bir giysi veya havlu yıkandıktan sonra tam kurutulmadan dolaba kaldı- rıldığında bu kötü kokuyu alırız. • Müzelerde, tarihi eserler uygun nem bandında muhafaza edil- mediğinde fiziki deformasyona uğrar ve zarar görür. Bu sebeple müzelerde “nem alıcı” cihazlar kullanılır. • Şirket arşivlerinde, noter arşiv- lerinde, uzun süre saklanması gereken kıymetli kağıtlar yüksek nemli ortamda saklandığında kağıtlarda okunaklık bozulur, kağıtlarda fiziki deformasyon olur. Böyle ortamlar için de “nem alıcı” cihazların kullanım önerilir. • Karton ambalaj malzemele- rin bünyesinde, yüksek nemli ortamda su oluşur. Bu sebeple iki olumsuz sonuç yaşanır: Ambalajlı malzemenin ağırlığı artar ve dayanım mukavemeti düşer. Soğuk depolama sonunda ambalajlı bir ticari malın ağırlığı depo çıkışında, depoya girişine göre daha ağır olur. Ahşap paletler de havadaki nemin yoğuşması sonucu bünyelerine su alır ve ağır- lığı artar. Bu ağırlık artışı ticari anlaşmazlıklara da sebep olabilir. Diğer taraftan ticari mal karton koliler içinde olduğunda, nemli kolilerin yük taşıma kapasitesi düşeceği için “istif çökmeleri” yaşanabilir. • Meyve ve sebzelerin korunduğu soğuk depolarda, yüksek nem sonucu bazı ürünlerin üzerinde su damlaları oluşur ve bu damlalar içinde üreyen mantar ve küf türü SU DÜNYASI