Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 178. Sayı (Mayıs 2023)

44 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Mayıs / 2023 1. Genel Giriş ve Makalenin Amacı G enel olarak üretim yapan şirketler, özellikle de yüzey kaplama teknolojileri, eloksal sanayi, beyaz eşya sanayi, elektrik ve elektronik mal- zeme üretim sektörü, madencilik ve metal endüstrisi, gemi inşa sanayi, uçak sanayi, otomotiv ve oto- motiv yan sanayi, tren rayları ve lokomotif sanayi, tel ima- latı, haddeleme ve burada sayılmamış diğer bir çok sanayi sektörleri, zamanın ruhuna uygun olarak, ekonomik, çevreci, maksimal geri dönüşüm ve kazanımlı ve de minimum atıklar oluşturacak çözümlerle, kaliteli, ve modern tekniklerle üretim ve müşteri memnuniyetini ilke edinerek çalışmalı ve üretim yapmalıdırlar. Kendi sektöründe, sektörlerinin öncüleri olan, nasyonal ve enternasyonal şirketler bunu ilke edinerek üretim yaparak, başarılı ve sektörlerinin öncüleri olmuşlardır. Bu makalenin amacı muhtelif üretim hatlarında, üretim hattı- nın, yeni modern, ekonomik teknik ve tesislerle maksimal geri dönüşüm ve geri kazanımlı ve de minimum atıklar oluşturacak çözümlerle, kaliteli, rekabetçi ekonomik üretim yapmak hedefine ulaşılmasının, uygulamalı örneklerle gös- terilmesidir. Makalenin bu bölümünde değişik sektörlerde, muhtelif üretim hatlarında kullanılan çeşitli asit banyolarının ve proses çözeltilerinin uygun teknik ve teknolojili bir tesisle rejenere ederek, ömrünü uzatmak, daha az atık oluşturarak, atık su arıtma tesisinin yükünü azaltmak ve daha verimli ve ekonomik üretim yaparak işletmeye ekonomik katkı sağlar- ken, çevre korunmasına da katkıda bulunmaktadır. 2. Yüzey kaplama ve hidrometalurji sanayisinde muhtelif proseslerde kullanılan çeşitli asit ve asit karışımları ve bu proses kimyasal çözeltilerin rejenerasyonlarına genel bakış Yüzey kaplama ve hidrometalurji işletmelerinde muh- telif proseslerde, çeşitli organik ve anorganik asitler ve asit karışımları, değişik konzentrasyon ve çalışma sıcaklığında kullanılmaktadır. Bu asit ve asit karışımlarına örnek olarak H2SO4, HCL, HNO3, H3PO4, HF ve de çeşitli karışık asitler HNO3/HF, H2SO4/HF, H2SO4/HCL, H2SO4/ HF/HCL, H2SO4/ H3PO4; H2SO4/ oksal asit olarak gösterilebilir. Bu örnekle- rin yansıra her işletmenin kendisine özel Ar-Ge çalışmaları sonunda geliştirip reçetelendirdiği asit ve asit karışımları ile çoğaltmak tabii ki mümkündür. Bu asit ve asit karışımları aşağıda belirlenen muhtelif sektörlerde, özellikle de yüzey kaplama, eloksal, metalurji, madencilik, otomotiv, elektronik sanayi sektörlerinde aşağıda belirtilen konzentrasyon ve sıcaklıkta kullanılmaktadırlar. -H2SO4 5- 30% bei RT - 50 0C -HCL 5- 25% bei RT - 50 0C -HNO3 5- 40% bei RT - 50 0C -HF 5- 45% bei RT - 50 0C -H3PO4 5- 25% bei RT -50 0C -HNO3/HF, H2SO4/HF, H2SO4/ HNO3, H2SO4/ H3PO4 ve diğer muhtelif karışık Asitler, 5 -40 % karı- şımda RT- 60 0C kadar kullanılmaktadır. Bu asit ve asit karışımlarının değişik sanayi sektörlerinde kullanıldığı proseslerden önemli örneklerden bazıları aşağıda sıralanmıştır. - Sülfürük Asitli Alüminyum Eloksal Banyoları. - Sülfürük Asitli Bakır Aşındırma, Kaplama, Çözeltileri ve Bakır Kazanım ve Rafinasyon Elektroliz Elektrolitleri. - Sülfürük Asitli Çinko Kazanım ve Rafinasyon Elektroliz Elektrolitleri. TEKNİK Yüzey Kaplama ve Hydrometalurjide Kullanılan Asit, Asit Karışımları, Kimyasal Çözeltilerin Rejenerasyonları, Geri Kazanımı ve Dönüşümü DR. MÜHENDİS MEHMET GÜLBAŞ C M Y CM MY CY CMY K