Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 178. Sayı (Mayıs 2023)

46 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Mayıs / 2023 - Sülfürük ve Borik Asit Karışımlı Nikel Kaplama, Kazanım ve Rafinasyon Elektroliz Elektrolitleri. - Altın, Platin, Paladyum Gümüş gibi Soy Metallerin Çözülmesi ve Geri Kazanım, Rafinasyon Elektroliz Elektrolitleri. - Sülfürük Asitli Sac Yüzeyi Temizleme ve Aşındırma Banyoları. - Hidroklorik Asitli Sac Yüzeyi Temizleme ve Aşındırma Banyoları. - Hidroklorik Asitli Alüminyum Yüzeyi Temizleme ve Aşındırma Banyoları. - Fosforik Asitli Yüzey Aşındırma ve Fosfatlama Banyoları. - Nitrik Asit Bazlı Renkli Metal Aşındırma, Çözme ve Sökme Banyoları. - HNO3/HF Karışık Paslanmaz Çelik Aşındırma Banyolarında. - Yüzey Kaplama ve Hidrometalurjide Kullanılan Muhtelif Diğer Asit ve Asit Karışım Proses Çözeltileri. Tüm bu asit ve karışık asit proses çözeltileri yıllardır Ar-Ge sonuçlarında geliştirilmiş, muhtelif asit pürifikasyon ve rejenerasyon teknoloji ve tesislerle temizlenmekte ve reje- nere edilmektedirler. Bu teknoloji ve tesislerin sanayide kullanılan ve önemli olanlarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz - Asit Purifikasyon Retardasyon Teknoloji ve Tesisleri. - Asit Purifikasyon İyon Değiştirici ve SKAT-Teknoloji ve Tesisleri. - Asit Purifikasyon Diffusyon Dialyse Teknoloji ve Tesisleri. - Asit Purifikasyon Nanofiltrasyon Teknoloji ve Tesisleri. - Asit Purifikasyon Elektroliz ve Membranelektrolizi Teknoloji ve Tesisleri. - Asit Purifikasyon Elektrodializ Teknoloji ve Tesisleri. - Asit Purifikasyon Piroliz Teknoloji ve Tesisleri. - Asit Purifikasyon Buharlaştırma- Kristalizasyon teknoloji ve tesisleri. Bu teknolojilerin muhtelif kombinasyonlarından oluşan teknoloji ve tesisler. Hangi teknoloji ve tesisin, hangi proses çözeltisinde ve nasıl kullanılacağı, üretim şartlarına bağlı olarak kontrol edilip, muhtelif teknolojilerin avantaj ve dezavantajları kıyas- lanarak karar verilmelidir. Asit-Purifikasyon, Rejenerasyon ve Geri Dönüşüm Tesislerinin Avantajları: • Proses banyoların ömürlerinin katlarca uzatmak ve çürük asit oluşturmamak. • Çürük asit oluşmamasından kaynaklanan, yeni banyo kimyasal madde ve isçilik masraflarımdan tasarruf etmek • Proses banyo kimyasallarından tasarruf • Proses banyolarının kompozisyonlarını sabit tutarak üretim hızını optimizasyonunu sağlamak ve üretim kalite ve güvencesini artırmak • Üretim hatlarında enerji tasarrufu • Atık su ve atık su arıtma kimyasallarında madde tasarrufu. • Atık suyun daha az nötr tuzlanması ile çevrenin koruması 3.0. Muhtelif Asit-purifikasyon, rejenerasyon ve geri dönüşüm teknoloji ve tesislerine uygulamalı örnekler Metal ve malzeme yüzeylerinin kimyasal kaplamalardan önceki yapılan fiziksel ve kimyasal ön temizliğine, malzeme üzerinde bulunan kimyasal oksidlenme, oksidlenmenin kim- yasal yapısına, pas tufal, kirlilik miktarına ve banyonun işlem sıcaklığına bağlı olarak, muhtelif asitle kurulmuş ön temiz- leme ve metal çözme sökme asit banyolarında metaloksidleri ve kısmen de metaller çözülerek, banyoların kirlenmesine ve çürük asit oluşmasına neden olurlar. Buna en güzel örnek olarak kataforez hatlarında kullanı- lan fosforik asitli aşındırma banyoları ve alüminyum yüzeyini aşındırarak yüzey büyütme proseslerinde kullanılan fosforik asitli banyoları gösterebiliriz. Bu banyolar genellikle %5-25’lik fosforik asitle kurul- makta ve muhtelif metal ve metal alaşımlarının yüzeyleri aşındırılarak temizlenmektedir. Dolayısıyla banyo muhtelif metal ve metal-bileşenleri ile kirlenerek, metal konsantrasyonları optimal konsantrasyonun üzerine çıktığında (6-12) g/l, proses banyoları işlevini yapa- mamaktadır. Dolayısıyla işletmeler her gün, hafta veya her iki haftada ya da her ay belirli miktarlarda banyoyu çürük asit olarak döküyor ve proses banyoları yeni asitle tamamlanarak yenileniyorlar. Verilen bu bilgiler doğrultusunda fosforik asitte çözülen metaller ve bileşenlerini sürekli olarak banyoda ayırarak banyonun fosforik asit ve metal konzentrasyonunu ve banyo kompozisyonu sabit tutan, en uygun Asit purifikasyon ve geri kazanım SKAT tesisi ile bu banyoların rejenerasyonu yapı- larak, ömrü uzatılmalı ve de çürük asit oluşturmayarak, atık su tesisin yükü azaltılarak çevreye katkıda bulunulmalıdır. Asit purifikasyon ve geri kazanım SKAT tesisleri ile TEKNİK