Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 178. Sayı (Mayıs 2023)

53 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Mayıs / 2023 TEKNİK Şimdi bu örnek için ana reaksiyonlar takip ederek, bakı- rın metal olarak kazanılması ve sülfürik asidin geri dönüştü- rülerek geri kazanımını görelim. Reaksiyone 4’e göre katotda bakır iyonları, 2 elektron alarak reduksiyona uğrar ve metalik bakır olarak, kadot yüzeyinde toplanır ve kazanılır. Reaksiyon 4: Cu 2+ + 2 e → Cu Reaksiyon 5’e göre de anotda, elektrokimyasal olarak su parçalanır ve hidrojen iyonları elde oluşurlar. Reaksiyon 5: H2O → 1/2 O2 + 2H + + 2e Toplam reaksiyon 6’ya göre, (Reaksiyon 4+5) bu iki reaksiyonun toplamında bakırın metal olarak kazanılması ve sülfürik asidin dönüştürülerek geri kazanımı açıkça gös- termektedir. Reaksiyon 6: CuSO4 + H2O → Cu + 1/2 O2 + H2 SO4 Bu elektroliz örneği elektrokimyasal bakır kazanım ve bir sülfürik asitli bakır aşındırma banyosundan bakır ve sülfürik asit geri kazanımı ve proses banyosunun rejenerasyonunu, geri dönüşümünü en basit şekliyle gösteren bir örnektir. Elektroliz ve membranelektrolizi teknoloji ve tesisleri ile yıkama durulama sularından, çürük proses banyolardan, her nevi asidik, kostikli, siyanürlü ve de sulu diğer elektro- litlerden altın, gümüş, platin, paladyum, rodyum gibi soy metallerin ve bakır, çinko, kalay, kadmiyum kobalt, nikel, gibi demir dışı metallerin ayrıştırılması ve kazanımı ve geri kazanımı mümkündür. Bunun yansıra elektroliz esnasında kadotdaki reaksiyonu paralel olarak anod yüzeyinde elekt- rolitlerdeki kompleks kimyasalların, (CSB) kimyasal oksijen ihtiyacını yükselten kimyasalların, siyanür gibi zehirli kim- yasal maddelerin anodik oksidasyon yoluyla parçalanmasına, zararsız hale getirilmesine de katkıda bulunurlar. Simdi elektroliz ve membranelektrolizi teknoloji ve tesis- lerinin malzeme ve madde geri dönüşüm ve kazanımının örneklerle göstererek, üretim şirketlerine ve ülke ekonomi- lerine ve çevre sağlığında katkılarını gösterelim. Aynı elektroliz ünitesi birçok ülkede, yıkama durulama sularından, bakır, kalay, kamiyum, çinko gibi metallerin ayrıştırılması ve geri kazanımı da sulu, sülfürik asitli ve bakır sulfat içeren yüzey temizleme ve aşındırma elektrolitlerinden bakır metal kazanım ve H2SO4 dönüşüm ve geri kazanımın içinde kurulup başarı ile uygulanmış ve işletmelerin eko- nomik üretimine ve çevre kirliliğinin azaltma hedeflerine katkılarda bulunmuştur. Sülfürük asitli baskı silindir yüzey temizleme saate 3 Kg/h çinko ve H2SO4 geri kazanım proses çözeltisinin rejeneras- yonu ve H2SO4 yapan iki adet membranelektroliz kabini ve de çinko geri kazanımı için kurulmuş Asit Pur Retardasyon kombinasyonlu membranelektroliz tesisi. Aşağıdaki fotoğrafta görülen Asit Pur Retardasyon kombinasyonlu membranelektroliz tesisleri, makale yaza- rının, Aqua Umwelttechnik GmbH firmasının İsviçre’deki Daetwyler AG şirketinin patentli sülfürük asitli baskı silindir üretiminde kullandığı yüzey temizleme proses çözeltisinin rejenerasyonu ve H2SO4 ve de çinko geri kazanımı için bir Elektroliz Prosesinin Basitleştirilmiş Krokisi Elektroliz kabininin genel prensibi ve sulu, sülfürik asitli ve bakır sülfat içeren elektrolitinden bakır metal kazanım ve H2SO4 dönüşüm ve geri kazanımın prensibini göstermektedir. Mobil paket komple elektroliz ünitesinin iki farklı görüntüsü Fotoğrafta görülen Mobil Elektroliz Ünitesi Aqua Umwelttechnik GmbH Firmasının Türkiye’de Erbakır A.S./ Denizli`de ve HES Kablo A.S/Kayseri’de, bakır tel çekme bölümlerinde, bakır tel yüzey temizleme banyo elektrolitlerinden, sürekli bakır geri kazanarak, banyonun çürük banyo olarak dökülmesini ve atık elektrolit oluşmasını önlemek için kurulmuş, banyo rejenerasyonu, bakır geri kazanım ve geri dönüşümü yaparak, işletme ekonomisine katkı sağlayan, paket mobil elektroliz ünitesini göstermektedir.