Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 179. Sayı (Haziran 2023)

30 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Haziran / 2023 SU DÜNYASI Her an soluduğumuz tabii hava içinde bulunan çok çeşitli mikroskobik canlı- lardan bir kaçı şunlardır: üzüm suyunu şarap yapan mayalar, şarabı sirkeye çevi- ren mayalar, gıdalar üzerinde gördüğü- müz küfler. Havadaki bu canlılar sağlığı bozuk kişilerde hastalığa sebep olduğu gibi, şarap, sirke, peynir gibi birçok gıdanın da üretimine yararlı olmakta- dır. İşte, her tür ortam havasında her an bulunan bu mikroskobik canlılar havuz suyuna ve depo suyuna girer, burada çoğalır ve su kalitesini bozar. İşte bu sebeple havuz suları ve depo suları sürekli dezenfekte edilmelidir ve sanayi işletmelerindeki su depolarının sağlıklı tutulması için yüzme havuzu işletmeciliğinden bilgi alınabilir görü- şündeyiz. Depo suyunun kalitesinin bozul- maması için, bu depoları yüzme havuzu gibi düşünüp depo sularının kısmen sirküle edilmesi ve depodaki suyun “Hassas Ölçümlü Su Klorlama Sistemi” ile kesintisiz dezenfeksiyonun yapılması doğru olur. Su kalitesinin çok önemli olduğu işletmelerde, ham su, gerekli filtre- lerden, dezenfeksiyon ve saflaştırma işlemlerinden geçtikten sonra “hava teması kontrollü” depolarda tutulur. Bu depoların hava alış / veriş noktala- rında havadaki mikroskobik canlıları geçirmeyen “VENT FİLTRE” veya “HEPA FİLTRE” bulunur. Tabii hava ile teması kesilen proses suyunun kali- tesi bozulmaz. Bazı işletmelerde bu tür hassas hava filtrelerini kullanmak yerine depodaki suyun hava temasını kesmek maksadı ile depoya kontrollü azot gazı verilir. İşletmelerde görevli fakat su ile ilgisi olmayan kişilerin aklına şöyle bir soru gelebilir: Su deposu bir yüzme havuzu gibi işletilmezse ve mikroskobik canlı- lar su deposunda ürerse işletmeye ne zararı olur? Cevap: Sudaki mikroskobik canlılar suyun bulunduğu her yerde üremeye devam eder ve mikropların üreme hızı çok yüksek olduğu için, borularda, ısı eşanjörlerinde, soğutma kulelerinin birçok yerinde mikroplar aralarında birleşip “BİYOFİLM” (Ref. 1) olarak adlandırılan “katı” bakteri katmanları meydana getirir; bunlar su geçişini engeller ve başka bakterilerin çoğal- masına da sebep olur. Ayrıca, işletmede ters ozmoz sistemi varsa, bu canlılar önce ters ozmoz koruyucu kartuş filtre- lerin çok kısa sürede tıkanmasına sebep olur ve ters ozmoz membranlarının ömrünü de çok kısaltır. Suda bulunan mikroskobik canlılar dezenfeksiyon kimyasalları ile yok edilebilir, ancak, bu canlıların oluşturduğu BİYOFİLM “kale gibidir” ve etkili dezenfeksiyon kimyasalları ile yok edilemez. Şöyle bir soru ile de karşılaşıyoruz: Su deposunun malzemesi suyun mik- robiyolojik kalitesini ne kadar etkiler? Cevap: Su depoları beton, seramik kaplı beton, epoksi kaplı beton, boyalı karbon çelik, paslanmaz çelik, galva- nizli çelik, CTP (cam elyaf takviyeli poliester) gibi malzemeler ile imal edil- miş olabiliyor. Bu depoların hiç biri mikrobiyolojik canlıların havadan suya gelip suda üremesini engelleyemez. Suyu biyolojik üremeye karşı koruyacak yöntemler, yukarıda yazdığımız gibi, depoya giren havanın mikroplara karşı filtrelenmesi veya depo sularının sürekli dezenfeksiyonu ile olabilir. Depolana- cak suyun iletkenliği, pH değeri ve sıcaklığı depo malzemesinden suya madde aktarımını etkileyebilir. Örne- ğin, yumuşatılmış su ve ters ozmoz tekniği ile üretilmiş düşük iletkenlikte su “aç su” olarak bilinir, böyle bir su beton depoları ve seramik derzlerini çözebilir ve böylece suyun iletkenliği ve sertliği yükselir. İşletmelerde kullanılan sular insana veya gıdaya temas ediyorsa, bu durumda “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik”i (Ref. 2) uygulamak şarttır. Bu yönetmelikte su içinde bulunmasına tolere edilen bakteri sayıları da belirtilmiştir. Genel olarak, işletmelerdeki su depolarında suyun sağlıklı kalabilmesi için, depo sularının otomatik olarak hassas kontrollü dezenfeksiyonu yapıl- ması ile bazı işletme sorunları ortadan kalkar. n Hassas Ölçümlü Otomatik Su Klorlama Sistemi Su Deposuna Giren Havayı Filtreleyen 0,2 Mikronluk VENT Filtre ve Filtre Kartuşu Ref 1. Su ve Çevre Dergisi, 2022 yılı 10. ay dergisinde yayınlanmış olan E. Burkut’un “Biyofilm” adlı makalesi. Ref 2. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik (Resmi Gazete: 17.02.2005 / Sayı: 25730