Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 179. Sayı (Haziran 2023)

50 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Haziran / 2023 sürdürülebilirliğin yanında ekonomik faydalar sağlayan ve her üretici için farklı unsurlar içeren uygulamalardır. Tekstil Sektöründe Temiz Üretim Gerekliliği Günümüzde azalan doğal kaynakların ve artan çevresel sorunların oluşturduğu büyük yıkımlar neticesinde özellikle gelişmiş ülkelerde tüketicilerin çevreye olan duyarlılığı artmış, buna paralel olarak çevreye daha az zarar veren ürünlere olan yönelim artmıştır. İşte bu noktada günümüz dünyasında tüketicilerin beklentisi, son ürüne ulaşırken üretim sırasında çevreye verilen minimum zarardır. Genelge kapsamında da tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de azalan doğal kaynakların korunması ve çevreye verilecek zararın mini- mize edilmesi hedeflenmiştir. Özellikle dünya ve ülkemiz genelinde büyük bir üretim yeri kaplayan tekstil sektörü, su tüketiminin en yoğun olduğu endüstrilerden biridir. Türkiye’nin tekstil ihracatı, 2021 yılında bir önceki yıla göre %31,0 oranında artarak 16,2 milyar dolar seviyesine yükselirken, dünya pazarından aldığı %4,2 pay ile sıralaması 4’üncü sıraya yükselmiştir. İhracat potansiyelimizin yük- sek olduğu bu sektörde, üretim sırasında kullanılan suyun büyük bir çoğunluğu yer altı su kaynakları tarafından kar- şılanmaktadır. Üretimde 1 kg tekstil ürünü elde etmek için uygulanan prosese göre yaklaşık 95-400 litre arasında su kullanılmaktadır. Boyama ve terbiye işlemleri tekstil endüstrisi su kulla- nımının büyük bölümünü oluştururken aynı zamanda bu prosesler sırasında yüksek kimyasal madde tüketimi de söz konusudur. Bu kimyasalların kullanılan suya karışımı yüksek kirlilikte atık su oluşumuna sebep olmaktadır. Oluşan atık sular renk, ağır metaller, fenoller, yüzey aktif maddeler, sülfür, inorganik tuzlar, yüksek BOİ, KOİ, AKM gibi çeşitli kirleti- ciler içerir. Bu kadar çeşitli kirletici içeren bir atık suyun alıcı ortama deşarjı beraberinde birçok olumsuzluğu beraberinde getireceğinden arıtılmaları kaçınılmazdır. Ancak su kaynaklarının tükenmesi, iklim değişikliği sebe- biyle beklenen yağışların olmaması, kuraklığın ve sıcaklığın artışı sadece arıtmanın yeterli olmadığını açıkça ortaya koy- maktadır. Ülkemizde tekstil endüstrisinde atık suların arıtılıp yeniden kullanılması genelge ile net bir şekilde belirtilmiştir. Temiz üretim ile birlikte tam da bu noktada geri dönüşüm/ tekrar kullanımı arttırmak, hammadde, su, enerji gibi üretim girdilerinin ve oluşan atık miktarının azaltılmasını sağlayarak doğal kaynakların korunmasına katkıda bulunulur. Yıllardır Artemis Arıtım olarak bu ön görümüzü birçok müşterimizle paylaşıp, şu an gerekliliği ortaya konulan teks- til atık suların geri kazanılarak üretim proseslerinde tekrar kullanılmasını ve tesis içi temizlikte kullanılmasını sağlayan birçok proje gerçekleştirdik. Sadece tekstil endüstrisinde değil birçok endüstride su geri kazanım ve tekrar kullanımının gerekli olduğu doğa tarafından açıkça bize gösterilmektedir. Genelge ile Birlikte Tekstil Endüstrisine Gelen Zorunluluklar Nelerdir? Genelge ile tekstil sektörü faaliyetlerinin çevreye verebi- lecek zararı en aza indirmek, hava ve su kirliliğini önlemek, su ve enerji tüketiminin azalmasını yönelik temiz üretim tek- nolojilerinin uygulanması zorunluluğu getirilmiştir. Genelge kapsamında tekstil firmalarından su ve enerji tasarrufu sağ- lamak amacıyla atık suların arıtıldıktan sonra mümkün olan alanlarda yeniden kullanımının sağlanmasının, soğutma sularının ve kirletici yükü düşük olan atık suların mümkün olduğunca ayrı toplanması ve yeniden kullanılmasının da zorunlu tutulmuştur. Özetle kapasite sınırı olmaksızın tekstil materyallerinin üretimi, tekstil ön terbiyesi, baskı ve boyama işlemlerinden herhangi birini yapan tüm tekstil tesisleri ile kumaş merserizasyonu yapan tüm tekstil tesislerinde; 1. Boyama yapan tekstil işlemlerinde oluşan atık suların gerekli işlemler neticesinde kumaş boyamada ve yıkamada yeniden kullanılması 2. Su yumuşatma sistemlerinde kullanılan tuzlu su çözeltisi- nin gerekli teknoloji ile iyonlarını uzaklaştırılarak tekrar rejenerasyon ve uygun proseslerde kullanılması 3. Su yumuşatma sistemlerinde yumuşatma sonucu oluşan suda ve rejenerasyon sonrası yıkama suyunda sürekli sertlik parametre kontrolünün yapılması ile gerekenden daha kaliteli su kullanımının engellenmesi 4. Tüm üretim işlemleri sırasında tüketilen su miktarının proses özelinde takip edilmesi, toplam atık su deşarj debisinin sürekli izlenmesi, bunlara yönelik bir izleme sisteminin kurulması ve kayıtların tutulması MAKALE