Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 182. Sayı (Eylül 2023)

26 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Eylül / 2023 Alternatif Su ve Gıda Üretimi Çözüm Olur mu? KONUK YAZAR DURSUN YILDIZ Su Politikaları Uzmanı D ünyanın tüm sularının içinde tatlı su olarak kullanabileceğimiz miktar %2,5 olup bu suyun büyük kısmını da ulaşması oldukça zor olan buz dağları ve buzullar oluşturmaktadır. Yerüstü tatlı sularının sadece %1’i göller ve ırmaklarda bulunmak- tadır. Yer altı suları tatlı yüzey sularının 100 katı olmasına rağmen büyük bölümü acı su olarak yüzeyden çok derinde yer almaktadır. Yüzeye yakın olanların ise yaklaşık %50’si içme ve kullanma suyu olarak sürekli çekilmekte ve miktar ve kalitesinde düşüşler yaşanmaktadır. Dünyamızın tatlı su kaynaklarının dünya yüzeyine nüfusla birlikte dengesiz dağıldığı ve artan ihtiyaçlar dikkate alındığında su kaynaklarının bölgesel olarak yere ve zamana göre sonlu kaynaklar olduğu söylenebilir. Dünya yüzeyine dengesiz dağılan su kaynakları iklim değişikliği, nüfus artışı, kentlere göç ve kirlilik baskısı altın- dadır. 20. yüzyılın ortalarından bu yana özellikle gelişmekte olan ve azgelişmiş ülkelerdeki hızlı nüfus artışı tatlı suya ulaşamayan ve sağlıklı bir çevrede yaşayamayan nüfusun da artmasına neden olmuştur. Halen 2 milyara yakın insan temiz suya ulaşım zorluğu çekmekte ve sağlıksız çevre koşullarında yaşamaktadır. Doğal Kaynakların Sınırını Zorluyoruz Dünyadaki mevcut kaynaklarımız, yılda 12 milyar insanı besleyebilecek durumda. Ancak, dünya genelinde 1 yılda üre- tilebilen kaynaklar 1970’li yıllardan bu yana maalesef her yıl daha da erken tükeniyor. Kaynak kullanımı açısından bilim insanları artık her yılın yarısından hemen sonra bir sonraki yılın mahsulünden tüketmeye başladığımızı açıklıyor. Bu tarih her yıl hızla öne çekiliyor. Doğanın yeniden üretim için belirli periyodlarda kendini yenilemesi gerekiyor. Ancak üretilenden fazla tüketerek, doğaya kendini yenilemesi için gerekli zamanı bırakmıyoruz. Uzun zamandır daha çok tüketim için doğal kaynak- larımızın sınırlarını zorluyoruz. Su kaynaklarımız da buna dahildir. Ülkemizde ve dünyada su kaynaklarının yaklaşık %70’i tarımsal sulamada kullanılıyor. Dünyanın toplam gıda üretiminin yaklaşık %40’ı sulu tarım yapılan arazilerde üretiliyor. Sulu tarım, ortalama olarak, yağmurla beslenen tarıma göre birim arazi başına en az iki kat daha verimlidir. Daha yoğun üretime ve ürün çeşitliliğine olanak tanır. İklim değişikliği etkileri arttıkça sulu tarım ihtiyacı ve dolayısıyla su ihtiyacı da artacaktır. Bu nedenle başta tarımsal sulama olmak üzere suyun tüm sektörlerde daha verimli bir şekilde kullanımı akılcı ve planlı olarak yönetimi çok daha önemli hale gelmektedir.