Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 183. Sayı (Ekim 2023)

K üresel Denge Derneği’nin "İstanbul ve İzmir İlleri için Deniz Seviyesi Yük- selmesi ve Olası Etkileri" raporu, İstanbul’da düzenlenen toplan- tıda tanıtıldı. Üç yıllık bir çalışmanın sonunda hazırlanan, öncül bir çalışma olan raporun lansmanına, Küresel Denge Derneği Başkanı Dr. Nuran Talu, raporun yazarları iklim dina- miği ve ekoloji uzmanı Prof. Dr. H. Nüzhet Dalfes ile İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Sedat Avcı ve proje ekibi katıldı. Rapor, iklim değişimi sebebiyle buzullarda yaşanan erime ve buna bağlı küresel deniz seviyesindeki yükselme- nin, kıyı kentlerinde çok sayıda kül- türel miras, toplumsal yaşam alanı ve doğal alan için beraberinde getireceği tehlikeleri gözler önüne seriyor. Nüfus yoğunluğu, sosyoekonomik gelişmişlik ve ticari faaliyetlerin önemli merkezleri olmaları nedeniyle İstanbul ve İzmir’e odaklanan çalışma, Hükümetlerarası İklimDeğişikliği Paneli’nin (IPCC) en olumsuz senaryosu, yani deniz seviye- sinin küresel olarak yüzyılın ortasında yaklaşık 0,5m, yüzyılın sonunda ise yaklaşık 1m yükseleceği hesabına daya- narak yapıldı. Küresel Denge Derneği Başkanı Dr. Nuran Talu açılışta yap- tığı konuşmada, “Çalışmaya özellikle İstanbul ve İzmir gibi en önemli kıyı şehirlerinden başladık. Böylece ulu- sal ve yerel karar vericiler başta olmak üzere tüm paydaşların iklim değişimi bağlantılı deniz suyu yükselmesi soru- nuna dikkatlerini çekmek istedik” dedi. İstanbul’da Boğaziçi Tehdit Altında Hem coğrafi yapıları hem de kom- şusu oldukları denizlerin farklı özellik- lere sahip olması nedeniyle İstanbul ve İzmir, deniz seviyesi yükselmesi ve fırtına kabarması olaylarından farklı düzeylerde etkilenecek. Prof. Dr. Dal- fes, İstanbul’da Marmara Denizi’ne kıyısı olan ilçelerde 6 milyondan fazla insan yaşadığına dikkat çekerek şunları söyledi: “Şehirde, yüksekliği 2 metre- den az olan yaklaşık 120 km2’lik bir alan risk altında. Bu, neredeyse Mal- tepe ve Fatih ilçelerinin toplam yüzöl- çümüne eşdeğer bir alan. İstanbul’un güney kıyılarının deniz seviyesindeki değişimden daha fazla etkileneceği hesaplanıyor.” Rapora göre, İstanbul Boğazı'nın tamamımın, özellikle de kıyılarda yer alan konak, saray, dini ve tarihi yapı- ların deniz seviyesindeki değişimden etkilenmesi bekleniyor. Dolmabahçe Sarayı, Beylerbeyi Sarayı, Küçüksu Kasrı gibi saraylar ve Şemsi Paşa Camii, Ortaköy Camii gibi yapılar, etkilenme ihtimali bulunan değerli yapılar olarak öne çıkıyor. Bu yapıları korumak için daha kalıcı önlemler alınması gerekli. Öte yandan deniz seviyesinin yük- selmesiyle birlikte Göksu ve Küçüksu gibi akarsularda, akarsu yatağının bir bölümünün de sular altında kalması söz konusu. Aynı etki, Kadıköy’deki Kurbağalıdere Vadisi’nde de bekleni- yor. İskelelerde Tedbir Alınmalı İstanbul’da deniz seviyesi yüksel- mesi, iskelelerde de bazı yenilemeler yapılmasını gerektirecek. Üsküdar İske- lesi’nde, lodoslu havalarda oluşacak fır- tına kabarmalarına karşı mühendislik tedbirleri, Kadıköy’de ise deniz sevi- yesinde yükselmenin ardından yaşa- nabilecek fırtına kabarmaları, metro girişlerini etkileyebilir ve bunun için önlem alınması gerekebilir. Prens Ada- ları’nın da özellikle yerleşim yerlerinin bulunduğu iskele ve kıyı bölgelerinin etkilenebileceği öngörülüyor. Fener- bahçe-Maltepe sahil şeridi de riskli bölgelerden. Deniz seviyesinin yük- selmesine bağlı olarak bu kıyılarda bazı düzenlemelerin yapılması şart. İzmir’de Kordon ve Körfeze Dikkat Prof. Dr. Avcı ise İzmir’de deniz seviyesindeki değişim en çok İzmir Körfezi'ni etkileyeceğini vurguladı. Özellikle Kordon'daki rıhtımın, dalgaları kıracak ve yansıtacak şekle dönüştürülmesi önemli. Karşıyaka’da mevcut düzenlemelere ek olarak, deniz seviyesinin değişmesinden sonra birta- kım önlemlerin alınması gerek. Benzer 52 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Ekim / 2023 Denizlerde Su Seviyesi Yükseliyor, İstanbul ve İzmir Tehdit Altında RAPOR