Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 185. Sayı (Aralık 2023)

42 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Aralık / 2023 Muhtemel Bir Olasılık Olarak Soğutma Kulesi Riskleri TEKNİK MAKALE S oğutulması istenen makine- lerde oluşan sıcaklığın sirkü- lasyon pompalarının gücü ile su tarafından taşınarak soğu- tulduğu mekanik sitemlere soğutma kulesi demekteyiz. Kuleler bunu aynı doğa ananın yağ- murlar ile yaptığı gibi fakat farklı olarak mekanik sistemler ile daha hızlı ve etkin şekilde soğutan makine gruplarıdır. Soğutma kuleleri içinden geçen yüzey alanı büyütülmüş ve damlacık formuna getirilmiş sıcak suyu güçlü bir atmosferik hava akımı ile temas ettire- rek suyun üzerindeki ısının önemli bir bölümünü atmosfere deşarj ederek suyu soğutan ve soğuttuğu suyu hedef maki- ne&sistemdeki ısıyı almak üzere tek- rardan sisteme sevk eden sistemlerdir. Günümüzde kullanılan soğutma kuleleri sanayi tesislerinde, enerji üre- tim tesislerinde, iş merkezlerinde, otel- lerde, hastanelerde, AVM’lerde, büyük binaların çoğunda, gelişmiş bazı ülke- lerde çok daha küçük bina grupları da dahil birçok yaşam alanında yaygın olarak kullanılan tesislerdir. Birçoğumuzun varlığından haberi olmasa da soğutma kuleleri hem fayda hem de zararları açısından hayatımıza direk dokunan etkin sistemlerdir. Açık havadaki etki menzilleri kilometrelerce olabilen soğutma kuleleri bir AVM, iş merkezi, fabrika, sanayi tesisi, hava- alanı, …vb bir tesiste yürürken solu- duğumuz havaya direk etki eden gizli aktörlerdir. Soğutma Kulelerinde Var Olan Riskler Nelerdir Soğutma kuleleri iyi bakılıp işletil- mediklerinde kendilerine, çevre sağlı- ğına, ülke ekonomisine, küresel ısınma ile dünyamıza, ekonomik verimsizlik ile global ekonomi de dahil olmak üzere birçok şeye dolaylı ve direk olarak zarar verebilirler. İyi bakılıp işletilmediklerinde farklı tiplerde; kışır, korozyon, biri- kinti, çökme gibi yıpratıcı, performans düşürücü, verim kaybedici faaliyetler yaşayıp ciddi enerji, makine, zaman, işçilik kayıplar yaşamalarının yanında riski çok yüksek biyolojik kirlenme ve patojen (hastalık yapıcı) üremesine sebep olabilirler. Soğutma kuleleri çalışma sıcaklığı 25-42 °C arasında olup bu sıcaklık kimyasal ve fiziksel yıpratıcı&tıkayıcı- lar kadar mikroorganizmaların gelişimi için de oldukça ideal alanlardır. Besi suyundan veya suyla temas halindeki havadan sisteme giren mikroorganiz- malar soğutma kulesinin iç yüzeyle- rinde bir biyofilm tabakası oluşturarak ısı transferi kaybına sebep olarak hem ekonomik hem de patojenik açıdan ciddi hasarlara neden oluşturabilirler. Safsızlığı çok düşük, korozyon, çökelme ve diğer kimyasal etkilere karşı doğru şartlandırılmış bir kule de bile birçok kaynaktan kolay şekilde kuleye girmiş olan bir mikroorganizma doğru ve etkin şekilde çok katmalı bir sani- tasyon yapılmaz ise biyofilm oluşması sonucu ısı transferinin düşmesi ile ciddi enerji kaybı, daha uzun çalışma süreleri, pompalama maliyetlerinin yükselmesi, bakım işletme ve arıza maliyetlerinin artması problemleri yaşanmasına kolay- lıkla neden olabilir. Kulelerdeki çok önemli risklerden olan patolejik risk ise kulenin yapısı sebebi ile kule sirkülasyonundaki suyun önemli bir bölümünün su baharı formu ile yeterli dezenfeksiyonun yapılama- yacağı düşük sıcaklıkla atmosfere sevk edilmesi ve rüzgarların da etkisi ile kilo- metrelerce mesafedeki çevreye yayıla- rak solunum yolu ile insan ve hayvan CEM ŞENOĞLU Forsa Grup Yönetim Kurulu Başkanı