Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 185. Sayı (Aralık 2023)

52 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Aralık / 2023 TARİH İ stanbul Su ve Kanalizasyon İda- resi (İSKİ), İstanbul’un binlerce yıllık su tarihine ışık tutacak üç eseri daha kamuoyuna duyurdu. Alanında uzman akademisyenlerce hazırlanan Osmanlı Dönemi Tarihi Suyolu Yapıları kitabı, İstanbul’un fet- hiyle başlayan isale çalışmalarına ışık tutarken, Dr. Ali Ulaş’ın Kırkçeşme Su Tesisleri, Suriçi Dağıtım Planı ve Çeşme Bilgi Fişleri kitabı, İstanbul’un su isale ağında büyük öneme sahip Kırkçeşme su sistemine ve sistemin görünür yüzü çeşmelere odaklanıyor. Yönetmenliğini, su üzerine birçok bel- gesel ve kitap çalışmaları yapmış olan ödüllü yönetmen Mesut Gengeç’in üst- lendiği İstanbul’un Tarihi Su Yolları ve Kazım Çeçen belgeseli ise Roma döne- minden günümüze uzanan su yapılarını yoğun bir çalışma neticesinde izleyiciyle buluştururken, ömrünü suyollarına ve yapılarına harcamış Prof. Dr. Kazım Çeçen’i de unutmuyor. “Amacımız su hafızasını tazelemek ve su bilincini artırmak” Su üzerine yaptığı belgeseller ve kitap çalışmalarıyla tanınan ödüllü yönetmen Mesut Gengeç, bu belgesel projesiyle İstanbul’un tüm tarihi su sis- temlerini ve yapılarını inceleme ve kayıt altına alabilmenin mutluluğunu yaşadı- ğını kaydetti. “İstanbul tarih boyunca suyu daima dışarıdan getirmek zorunda kalmış. Bizans döneminde Hadrianus tarafından Belgrad Ormanı’ndan suyun taşınmasıyla başlayan bu öykü, 19. y.y. sonunda Hamidiye Su Sistemi pro- jesiyle borular vasıtasıyla Ayazağa’ya getirilen suyun ilk defa şehir merkezine getirilmesine kadar uzanıyor. İşte biz bu öykünün peşine düştük.” Tarihi suyollarına ve yapılarına ömrünü adamış, su dünyasının dünyaca tanınan bilim adamı Kazım Çeçen’e belgeselde önemli bir yer ayırdıkla- rını söyleyen Gengeç: “Bu benim için büyük bir onur. Çünkü İTÜ’nün ulu çınarlarından biri olan Kazım Çeçen, su alanında yaptığı önemli buluşlar ve 242 km’lik Kırklareli-Vize’den İstanbul’a Bizans dönemi suyolunu bulma çalış- malarıyla zaten çok değerli bir bilim adamı. Bu vesileyle yapımla en büyük amacımız, İstanbul’da su sorunu sebe- biyle suyun sürekli dışarıdan getirildi- ğini hatırlatarak su hafızasını tazelemek ve su bilincini artırmaktır.’’ dedi. İSKİ tarafından 3 yıllık bir çalış- manın ürünü olan belgesel için Ulusal ve Global ölçekte önemli su arşivleri tarandı ve önemli su uzmanlarıyla röportajlar gerçekleştirildi. Su tarihine yeni ve özgün bir bakış Ön çalışmaları, 2010-2019 yılları arasına yayılan uzun soluklu bir süreci içeren araştırmanın sonucu olarak mey- dana gelen "Osmanlı Dönemi İstan- bul Suyolu Yapıları / Tarih, Teknik ve Mimari" isimli kitabın alan çalışma- ları, 150’nin üzerinde suyolu yapısı ile günümüze kalmış 112 yapının yerinde incelenmesi ile ortaya çıktı. Özellikle alan çalışması aşamasında İSKİ’den büyük destek gören ve bugün baskısı gerçekleşen bu eser, Osmanlı Döne- mi'nde İstanbul'da inşa edilmiş vakıf sulara ait tüm yapıların mimari, tek- nik ve sanatsal özelliklerini detaylı bir biçimde ele alıyor. İçerdiği konular açısından mimar- lık, sanat tarihi ve kent tarihi açısından yeni ve özgün bilgiler içeren bu çalışma, alanındaki önemli bir boşluğu doldur- ması bakımından da önem teşkil edi- yor. Temelleri Uzman Arkeolog Celal İSKİ,İ Tarihi Su Yolları’na Dair Üç Önemli Çalışmaya İmza Attı