48 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Mart / 2024 Anaerobik Arıtma Tesisi İşletmesinde Kontrol Parametreleri MAKALE 1. GİRİŞ Havasız şartlarda biyobozunur organik atıkların çürütülmesi istenilen şekilde olabilmesi için anaerobik arıtma sisteminin yakinen izlenmesi ve gerekli tedbirlerin zamanında alınması gerekir. Anaerobik şartlarda atıktan enerjiye dönüşümün popülaritesinin artmasıyla birlikte, piyasada anaerobik çürütücülerin büyük ölçekli işletimine yönelik talep ortaya çıktı. Ancak anaerobik çürütücülerdeki proses kararsızlıkları, tesislerin yüksek yükleme oranlarına kadar genişlemesini sınırlamaktadır. Süreçteki düzensizlikler, hazır, sağlam ve hassas bir izleme cihazının mevcut olması koşuluyla, hammadde özellikleri değiştirilerek doğrudan giderilebilir. Etkili bir işletme ve izleme ile yüksek verimli bir anaerobik arıtmanın sağlanması, metana dönüşüm oranının maksimum seviyeye çıkarılması ve olabildiğince az miktarda arıtma çamuru oluşturulması gibi hedeflere ulaşılabilir. Anaerobik çürütme tesisinde proses kontrolünün amacı arıtma tesisindeki düzensizliklerin mümkün olan en kısa sürede teşhisinin yapılmasıdır. Anaerobik çürütmede arıtmanın proses kontrolü bakımından dikkatle izlenmesi gerekli parametreler ve izlenme sıklıkları Tablo 1’de verilmiştir. Arıtma prosesinde bir dengesizlik olması halinde esas kontrol parametrelerinde ani düşme ve ani artışlar gözlenir. Değerlerde ani artış gözlenen parametreler: Toplam Uçucu Asit (TUA), %CO2 ve değerinde ani düşüş gözlenen parametreler: pH, Alkalinite, Qg, % metan (CH4)’dır. Anaerobik çürütme işlemlerinde, çürütme prosesinin kararlılığının bozulması genellikle TUA konsantrasyonunun artması ve müteakiben de pH’nın 6’ın altına düşmesi ile kendini gösterir. Organik yük azaltılarak ve/veya NaOH, kireç gibi kimyasallar ilave edilerek pH istenilen seviyelere getirilebilir. Sistemin pH’sı kontrol altına alındıktan sonra kararsızlığın sebebi araştırılmalıdır. Şayet geçici bir kararsızlık söz konusu ise reaktörde optimum çevre şartları sağlanarak ve pH dikkatlice izlenerek eski işletme koşullarına kısa sürede ulaşılır. PROF. DR. MUSTAFA ÖZTÜRK MNE Proje Parametreler İzleme Sıklığı Sıcaklık, oC (giriş ve çıkış) Sürekli pH* (çıkış) Sürekli Alkalinite (mg CaCO3/L)* Günlük Toplam uçucu asit (TUA, VFA)* (çıkış) Günlük Amonyak-azotu Haftada 3 defa Uçucu askıda katı madde Haftada 1 defa Toplam Katı Madde (TS) Günlük Gaz Üretimi, Gg* Sürekli Gaz Kompozisyonu (%CH4, %CO2)* Haftada 3 defa Organik yük oranı Günlük Sodyum Günlük KOI (mg/L) (her besleme değişikliğinde besleme, giriş ve çıkış) Haftada 1 defa BOI (mg/L) (çıkış sıvısında) Haftada 1 defa Arıtma verimi (%) Haftada 3 defa Tablo 1. Anaerobik Arıtmada Proses Kontrolü Maksadı ile İzlenmesi Gereken Parametreler Prosesin izlenmesi ve takibi maksadı ile bu parametrelere ilaveten özellikle çamur yaşı ve atık kompozisyonun da kontrolü gerekebilir. Tablo 1’de(*) işareti ile belirtilen parametreler prosesin durumu hakkında doğrudan ve pratik bilgiler sağlayan esas kontrol parametreleridir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=