60 hidrolik bekleme süresi testi yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır. 13. ÖLÜ BÖLGELER Anaerobik çürütme reaktöründe ölü bölgeler oluşmayacak şekilde karıştırma yapılmalı. Reaktörde ölü noktaların oluşması atığın hidrolik bekletme süresini kısaltır ve kısa devre yaptırır. Bu da arıtma verimliliği ve biyogaz üretim oranını düşürür. Fazla ve hızlı karıştırma, enerji kaybı ve gaz üretim verimliliğinin düşmesi demektir. Karıştırma için tüketilen enerji, anaerobik çürütme işleminin toplam enerji talebinin %50'sini aşabilir. Ölü hacim eşiği, hız büyüklükleri 0,02 m/saniyeden az olan bölgeler olarak ölü bölgeleri tanımlanır. Karıştırma verimliliği açısından ve ölü hacmi minimumda tutmak için sıvı doğrudan tankın kapalı sıvı alanına enjekte edilmelidir. Ölü bölgelerin oluşumu, TS içeriğinin artmasıyla artan bulamacın viskozitesine bağlıdır. Hız alanlarını ölçmek için üç hız aralığı: • Düşük hız (0 < v < 0.05 m/s) olan alanlar, • Orta hıza sahip alanlar (0,05 < v < 1 m/s), • Yüksek hıza sahip alanlar (v > 1 m/s). Çürütme reaktöründe ölü bölgeler ve kısa devreler, atıksu arıtımında düşük performans göstermesinin nedenleri olabilir. Reaktörde ölü bölgeleri tespit etmek için ortalama LiCl çözeltisi ilave edilir. Girişteki ve çıkışta Li+ iyonu konsantrasyonu ölçülerek varsa ölü noktalar tespit edilir. Yeni atık türü beslemesi yapılmadan önce ortalama 6 ayda bir ölü bölge tespiti yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır. Detay çalışma http://www.mneproje.com/public/ website/news/anaerobik-reaktorlerde-olubolge-sorgulamasi_20240110013229.pdf da verilmiştir. 14. KARIŞTIRMA VE AŞIRI KARIŞTIRMA Anaerobik reaktörlerde karıştırma çok önemli ve dikkat edilmesi gereken bir parametredir. Anaerobik çürütücüde karıştırmanın biyogaz üretim oranları üzerindeki etkisinin kritik bir değerlendirmesidir. Karıştırma, anaerobik çürütme işleminin etkinliğini belirlemede önemli bir rol oynar. Mikroorganizmalar strese hassas oldukları için çok hızlı bir karıştırma, proses için mikrobiyal flok oluşumunun engellenmesi ve simbiyotik bir ilişki içinde yaşayan mikroorganizmaların bu ilişkilerinin bozulması gibi kötü sonuçlara da neden olabilir. Karıştırma, reaktörde katmanlaşmayı engelleyerek katı maddelerin askıda kalmalarını ve homojen bir dağılımını sağlar. Dahası karıştırma, reaktörde ısı transferini, proses devam uzaklaşmasını sağlar. Sürekli karıştırma koşullarında, bakteriler, substrat ve atık sıvı aynı hidrolik bekletme süresine (HBS) sahip olacağı için katı madde bekleme süresi de teorik HBS`ne eşit olacaktır. Fakat bazen, katı maddelerin reaktörde daha uzun süre kalmasını sağlayarak parçalanma oranlarını arttırmak ve mikroorganizma içeriği çok olan biyomasın reaktör içerisinde kalmasını sağlayarak biyogaz üretim miktarını arttırmak için sürekli karıştırmalı olmayan sistemler tercih edilebilir. Bu da KMBS`nin HBS`den daha uzun olması demektir. Karıştırma genellikle, mekanik metotlarla, atığın reaktöre tekrar sirkülasyonu ile veya oluşan biyogazın pompalar vasıtasıyla reaktöre sirküle edilmesiyle sağlanır. Reaktörlerde verimli bir substrat dönüşümünü sağlamak için önemli bazı faktörler vardır. Bunlar karıştırmanın şiddeti, süresi, stratejisi ve karıştırıcının yeri olarak sıralanabilir. Anaerobik çürütücüde karıştırmanın biyogaz üretim oranları üzerindeki etkisinin kritik bir değerlendirmesidir. Karıştırma, anaerobik çürütme işleminin etkinliğini belirlemede önemli bir rol oynar. Kesikli karıştırma, üretilen biyogazın kalitesi ve miktarı açısından tercih edilir görünmektedir ve büyük ölçekli biyogaz üretimiyle bağlantılı olarak daha düşük enerji tüketimi ve bakım maliyetleri ile sonuçlanmaktadır. Tercih edilen kesikli karıştırma süresi, uzunluğu, yoğunluğu, çürütücü ve çarkın geometrisine bağlıdır. Aşırı karıştırma, aktif anaerobik mikroorganizmalar içeren yumakları ve granülleri bozarak reaktör performansının düşmesine neden olabilir. Reaktörün kısa devre yapmasıyla sonuçlanır, bu da reaktör atık suyunda dönüştürülmemiş substratın ortaya çıkmasına neden olur. Zayıf çökelme özelliklerine sahip daha küçük yumakların oluşumuna yol açar. Toplam katı içeriği daha yüksek olduğunda karıştırma etkisi oldukça önemlidir. Kesikli karıştırma, sürekli karıştırmaya kıyasla daha uygundur. Biyogaz tesislerindeki arızaların yaklaşık %44’ü karışım kusurlarından kaynaklanmaktadır. Hidroliz ve asitleştirme aşamalarında bulamaç 30, 60, 90 ve 120 rpm'lik farklı yoğunluklarda karıştırılabilir. Metanojenik fazda ise 120 rpm'de karıştırma yapılabilir. Teorik HBS’ne uygun olarak anaerobik çürütme tesisinin çalışıp çalışmadığını takip için 3 ila 6 ay periyotlarla, lityum bileşiği ve magnezyum bileşiği beslemesi yapılır. Çürütme çıkışında magnezyum veya lityum ölçümleri yapılarak reaktörde gerçek HBS’si tespit edilir. Buna göre çürütücü tabanında çamur, mil, kum birikinti oluşması ile HBS düşüşü tespit edilebilir. Bu veriler ışında çürütücü temizleme periyodu belirlenir. Anaerobik çürütme reaktörünün dibine çöken kil, kum ve kireç ve benzeri atıklar temizlendikten ve susuzlaştırıldıktan sonra çimento sanayi klinker fırınlarında alternatif hammadde ve enerji kaynağı olarak kullanılabilir. SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Mart / 2024 MAKALE
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=