52 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Nisan / 2024 Refah ve Barış için Su Birleşmiş Milletler Dünya Su Gelişme Raporu 2024 ÇEVİRİ Taze su kullanımı, sosyo-ekonomik gelişme ve bununla ilişkili tüketim alışkanlıklarındaki değişiklikler, yılda yaklaşık %1 civarında artmaktadır. Tarım yaklaşık olarak su çekimlerinin %70'ini oluştururken, endüstriyel (≈%20) ve evsel (≈%10) kullanımlar artan su talebinin başlıca nedenleridir. Ekonomiler endüstrileştikçe, nüfuslar kentleştikçe ve su temini ve sanitasyon sistemleri genişledikçe su kullanımı artmaktadır. Nüfus artışının etkileri o kadar belirgin değildir, çünkü en hızlı nüfus artışının yaşandığı yerler genellikle kişi başına düşen su tüketiminin en düşük olduğu yerlerdir. Dünya nüfusunun yaklaşık yarısı şu anda ciddi su kıtlığı yaşamaktadır. Dünya nüfusunun dörtte biri, "son derece yüksek" düzeylerde su stresiyle karşı karşıyadır. Düşük gelirli ülkelerde, kötü ambiyans su kalitesi genellikle düşük düzeyde atık su arıtımından kaynaklanmaktadır, yüksek gelirli ülkelerde ise tarımdan kaynaklanan akarsu en ciddi sorunu oluşturmaktadır. Ne yazık ki, su kalitesi verileri dünya çapında nadirdir. Bu durum özellikle Asya ve Afrika'daki birçok az gelişmiş ülkede, izleme ve raporlama kapasitesinin en düşük olduğu yerlerde geçerlidir. Endişe kaynağı olan yeni kirleticiler arasında per- ve poli-floroalkil maddeler (PFAS), ilaçlar, hormonlar, endüstriyel kimyasallar, deterjanlar, siyanotoksinler ve nanomalzemeler bulunmaktadır. Yetersiz arıtılmış evsel atık sular, hayvancılık ve su ürünleri yetiştiriciliğinden kaynaklanan antimikrobiyal maddelerin yüksek konsantrasyonları, tüm bölgelerde bulunmuştur. Rekor yağış aşırılıkları dünya çapında artmıştır, aynı şekilde meteorolojik kuraklık sıklığı, süresi ve şiddeti de artmıştır. İklim değişikliğinin küresel su döngüsünü yoğunlaştırması ve kuraklık ve sellerin sıklığını ve şiddetini artırması beklenmektedir. En ciddi etkilerin en az gelişmiş ülkelerde, küçük adalarda ve Arktik'te hissedileceği öngörülmektedir. SDG 6 HEDEFLERINE DOĞRU ILERLEME Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi (SDG) 6 hedeflerinden hiçbiri doğru yolda gibi görünmüyor. 2022 itibariyle, 2.2 milyar insan güvenli içme suyuna erişimden yoksundu. En az temel içme suyu hizmetlerinden mahrum olan her beş kişiden dördü kırsal alanlarda yaşıyordu. Güvenli şekilde yönetilen sanitasyona erişim konusundaki durum feci durumda, 3.5 milyar insan bu hizmetlere erişimden yoksun. Şehirler ve belediyeler, kentsel nüfuslarının hızla artan büyümesiyle başa çıkamadılar. İzleme ve raporlama eksiklikleri, diğer SDG 6 hedef göstergelerinin çoğu için kapsamlı bir analiz yapmayı son derece zorlaştırmıştır. SU ILE REFAH VE BARIŞ ARASINDAKI BAĞLANTI Refah, güvenli bir şekilde gelişme ve özgürlüğü kapsar. Su, temel insan ihtiyaçlarını karşılayarak, sağlık ve geçim kaynaklarını destekleyerek, ekonomik kalkınmayı temin ederek, gıda ve enerji güvenliğini temin ederek ve çevresel bütünlüğü koruyarak refahı besler. Güvenli, erişilebilir ve iyi işleyen su temini ve sanitasyon sistemleri, yaşam kalitesi aracılığıyla refahı teşvik eder, eğitim ve sağlıklı işgücü ile bireysel ve toplumsal getirileri yansıtır. Su kaynakları üzerinde işbirliği, yerel gerilimleri hafifleten katılımcı, topluluk önderliği girişimlerinden, çatışma çözümüne ve barışın inşasına kadar pozitif ve barışçıl sonuçlar doğurmuştur, ayrıca sınır ötesi havzalarda. Aksine, su kaynaklarının tahsisi, su temini ve sanitasyon hizmetlerine erişimde ve sosyal, ekonomik ve çevresel faydaların dağıtımında eşitsizlikler, barış ve sosyal istikrara karşı üretken olmayabilir. İklim değişikliğinin, jeopolitik çalkantıların, pandemilerin, kitlesel göçlerin, hiperinflasyonun ve diğer krizlerin su erişimindeki eşitsizlikleri kötüleştirebilir. Hemen hemen tüm durumlarda, en yoksul ve en savunmasız gruplar, refahlarını ve geçim kaynaklarını en çok riske atanlardır. REFAH VE BARIŞ IÇIN SUYLA ILGILI GÖSTERGELER Bir ülkenin kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasılası (GSYİH) ile suyunun bulunabilirliği arasında net bir ilişki bulunmamaktadır. Bu kısmen suyun ekonomiyi birçok şekilde etkilemesi ve küresel ticaret dinamikleri ile pazar uyumlarının bölgesel ve yerel
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=