42 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Mayıs / 2024 BPA’ya Maruz Kalmak KONUK YAZAR NECDET NUSRET NUHOĞLU Çevre Yüksek Mühendisi Dünyada birçok plastik ambalajda ve metal kaplarda bulunan, sentetik kimyasal sınıfında olan Bisfenol A’nın (BPA) kullanımından kaynaklı insanoğlu tehdit altında. Avrupa başta olmak üzere bu konu dünya gündeminde yer alıyor. Konuyla ilgili birçok araştırma yapılmış ve ürkütücü sonuçlar elde edilmiş. BPA polikarbonat adı verilen sert ve şeffaf plastik üretimi için kullanılan bir madde. Tabak, biberon, saklama kapları, elektrik prizleri, su boruları gibi birçok malzemenin hammaddesinde kullanılıyor. Ayrıca konserve kutularının iç kısmını oluşturan reçine kısmında da kullanılmakta. Göründüğü üzere asıl büyük sorun gıda sektörüyle olan bağı. BPA aynı zamanda büyük bir çevre kirleticisi. Su ve toprakta olması ekolojiye de zarar veriyor. Bisfenol A insan östrojenini taklit edebiliyor ve bir endokrin bozucu olarak hareket yeteneğine sahip. Bu durum doğurganlığı etkileyebildiği gibi, hamilelik sırasında maruz kalma kaynaklı doğmamış çocuğun gelişimini de bozabiliyor. Obeziteye ve çocuklarda gelişim bozukluğu, öğrenme sorunları ve hiperaktiviteye yol açabiliyor. Buna ek olarak Bisfenol A bağışıklık sistemimizi de etkiliyor. Son bazı araştırmalarda kanser ile olan ilişkisi de araştırılmış ve maalesef yakın bağı olduğu tespit edilmiş. Avrupa’da 2010-2024 yılları arasında idrar örnekleri insanlardan toplanmış ve yıllar geçtikçe bir azalma gözükse de risk devam ediyor. Bisfenol A, dünyada ilk kez Kanada’da Nisan 2008 tarihinde insan ve çevre için toksik madde olarak kabul görmüş. Avrupa’da ve Türkiye’de 2011 yılında, Amerika Birleşik Devletlerinde ise 2012 yılında bebek biberonlarında kullanımı tamamen yasaklanmış. Buna benzer önlemler dünya devletleri tarafından alınmaya devam ediyor. Son zamanlarda en çok akla gelen soru da pet şişelerde ve damacanalarda Bisfenol A olup olmadığı. Bisfenol A, polietilen tereftalat (PET) plastik su şişelerinin üretiminde kesinlikle kullanılmadığı iddiası var. Pet şişelerde net bir şekilde BPA bulunmamakta. Su, süt ve diğer daha esnek görünümlü gıda ambalajlarında da bu madde yok. Fakat damacanalarda çok fazla farklı iddia var. Bu fazlasıyla gündeme geliyor. Su firmaları olmadığını iddia ediyor fakat aksini iddia eden kuruluşlar da mevcut. Tabi bunun yanında farklı kalitede damacanaların olması da bu görüşleri destekliyor. Bu nedenle hazır su tüketiminde de dikkatli olmamız gerekiyor. Peki ne yapmalıyız? Plastiklerden tamamen kaçınamayacağımız kesin. Fakat en azından yediğimiz yiyeceklere, suyumuza ve hatta ağzımıza temas eden şeylerin plastik olmamasına dikkat edebiliriz. Özellikle cam ambalaj şu an her otorite tarafından onaylanmış en sağlıklı ürün. Cam her zaman en iyi seçim. Ayrıca alışveriş sırasında ürün etiketinde göreceğiniz "BPA free," bir ürünün içinde Bisfenol A (BPA) bulunmadığını veya BPA içermeyen bir malzeme veya ürün olduğunu belirten bir ifadedir. Siz de "BPA İçermez" ya da "BPA Free" gibi ifadeleri gördüğünüzde de o ürünü rahatlıkla kullanabilirsiniz. Özetle sürdürülebilir bir çevre ve sağlıklı bir ömür için BPA’sız ürünler tercih edin. n
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=