52 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Mayıs / 2024 MAKALE dayanıklılık dereceleri ile ilgili limitler verilmiştir. Ayrıca sulama sularında izin verilebilen maksimum ağır metal ve toksik elementlerin konsantrasyonları belirlenmiştir. Geri kazanılmış evsel atık sularda ikincil arıtma, üçüncül arıtma, ters ozmoz gibi arıtım kademeleri sonucunda atık suda bulunabilecek eser madde konsantrasyonları verilmiştir. Ham atık suda ve atık suyun geri kazanımında kullanılan klasik aktif çamur, biyolojik nütrient giderimi, biyolojik nütrient giderimi+filtrasyon+dezenfeksiyon, membran biyoreaktör, membran biyoreaktör+mikrofiltrasyon+ters ozmoz+dezenfeksiyon arıtım kademeleri için atık suda olabilecek nütrient (toplam azot, nitrat azotu, toplam fosfor) seviyeleri verilmiştir. Tablo 4’te ülkemizde atık su geri kazanım amacı için uygulanabilecek arıtma sistemleri verilmiştir. Tarımsal sulama için klasik aktif çamur sonrası filtrasyon ve klorlama ünitelerinin kullanımı gereklidir. Arıtılmış atık su ile sulanabilecek bitkiler tarla bitkileri (arpa, mısır, yulaf), lifli ve çekirdekli bitkiler (pamuk), belli bir işlemden sonra tüketilen sebzeler (enginar, şeker pancarı, şeker kamışı), meyve bahçesi ve üzüm bağları (kayısı, portakal, şeftali), fidanlık (çiçek), ormanlık alanlar (kavak vb) için arıtma ihtiyacı ikinci kademe + dezenfeksiyon olarak, ham olarak tüketilen sebzeler (avokado, lahana, salatalık, çilek) içinse ikinci kademe + filtrasyon + dezenfeksiyon olarak tanımlanmıştır. Ayrıca geri kazanılmış atık suyun sulama yöntemleri (karık usulü sulama, kenar sulaması, yağmurlama sulama, damlatmalı sulama) sulanan bitkilerin yapraklarının zarar görmesi, kökte tuz birikmesi, sulama sonrası toprak su potansiyeli, verim kaybı olmaksızın tuzlu arıtılmış suyun uygulanabilirliği açısından değerlendirilmiştir. Bitki türüne göre sulama türlerinde hangi sulama suyu sınıfının kullanılabileceği belirlenmiştir. 5. KONYA KAPALI HAVZASI Konya kapalı havzası alanı 63757 km² olup, Türkiye alanının %8’dir. Konya, Niğde, Aksaray ve Karaman illeri Konya kapalı havzası içerisinde yer almaktadır. Ülke nüfusunun %4’ü, ki bu 3 milyondan daha fazla kişidir, Konya havzasında yaşamaktadır. Konya kapalı havzası su ihtiyacı 15 milyar m3’tür. Mevcut su varlığına bakıldığında 1,93 milyar m3’ü yerüstü suyu, 2,43 milyar m3’ü ise yeraltı suyudur. Havzada yaklaşık 3 milyon ha tarım alanı bulunmaktadır. Toplamda havzada 4,36 milyar m3 su varlığı olup, tarım alanlarının tamamının sulanabilmesi için 10,64 milyar m3 ilave suya ihtiyaç bulunmaktadır. Şekil 1’de dünyada ve ülkemizde yıllık ortama yağış miktarı verileri görülmektedir. Dünyada bu değer 1000 mm iken, ülkemizde 574 mm’dir. Yıllık ortalama yağış verilerinin Konya kapalı havzasında 378 mm’ye düştüğü, Konya ili için 322 mm ve Karapınar ilçesinde ise 250 mm değerlerine düştüğü görülmektedir (Aydın vd., 2016). TABLO 4. Atıksu Geri Kazanım Amacı için Uygulanabilecek Arıtma Sistemleri Atıksu geri kazanım amacı Uygulanacak arıtma sistemi Tarımsal sulama Klasik aktif çamur + filtrasyon + klorlama Golf sahalarının sulanması Nitrifikasyon içeren aktif çamur sistemi + kimyasal fosfor giderimi + filtrasyon + klorlama Yeşil alan sulaması Azot gideren aktif çamur sistemi + mikrofiltrasyon +UV Dinlenme maksatlı kullanılan sulak alanları beslemek Azot ve fosfor giderimini içeren membran biyoreaktör + UV Yeralu suyuna veya yüzeysel sulara deşarj gibi dolaylı kullanım suyu Nitrifikasyon içeren aktif çamur sistemi + mikrofiltrasyon + ters ozmoz + UV / (hidrojen peroksit) H2 02 Endüstriyel soğutma suyu Azot gideren aktif çamur sistemi + mikrofiltrasyon + UV Endüstriyel proses suyu Azot gideren aktif çamur sistemi + filtrasyon + nanofiltrasyon + iyon değiştirme + UV
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=