26 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Ağustos / 2024 Araştırma sondajı sonrası kuyuya yerleştirilecek derin kuyu pompası aracılığı ile kuyunun “Statik” su seviyesi ve “Dinamik” su seviyesi hakkında bilgi edinilir. Statik su seviyesi: Kuyudan su alınmadığı sırada kuyu suyunun yeryüzüne kıyasla derinliğidir. Dinamik su seviyesi: Derin kuyu dalgıç pompası ile kuyudan su alınırken kuyu suyu seviyesi düşer ve bu seviye sabitleşir, bu seviyeye “dinamik su seviyesi” denir. Kuyudan alınan suyun debisine ve mevsime göre kuyuların dinamik su seviyeleri değişir. Kuyu Suyu Miktarı ve Kalitesi: Yeraltı suları konusunda tecrübesi olmayanlar, açılan her kuyuda yeterli miktarda ve yeterli kalitede su bulunacağını ümit edebilir. Böyle ümitlerin yeni yatırımlarda çok pahalıya mal olduğuna şahit olduk. Çünkü herhangi bir bölgede açılan kuyudan hiç su elde edilemeyebilir veya su elde edilse de kuyu suyu çok düşük kalitede olabilir. Yukarıdaki görüşümüzü destekleyen ve şahit olduğumuz bir olaya bu yazıda yer vermek isteriz. Yeni kurulan bir içecek işletmesi çok sulak bir bölgede arazi satın almış ve derhal yatırıma başlanmış. İnşaat sona erdiğinde bol miktarda su veren kuyuların sularını analize göndermişler, sonuç: suda 2,5 mg/Litre civarında Amonyak!!!! Yatırımcılar tabii ki amonyaklı su ile içecek üretilemeyeceğini bildikleri için derhal başka yerlerde su aramaya başladılar. 4-5 km kadar bir mesafede çok kaliteli kuyu suyu keşfettiler; orada arazi satın alındı ve kuyu açıldı; 4-5 km boru döşeyip bu kaliteli kuyu suyunu işletmeye kadar getirdiler, böylece işletme üretime başlayabildi. Tabii ki yatırım planlanan zamanda bitmediği için ve ek boru yatırımı sebebi ile şirketin yatırım bütçesi çok yükseldi. Kuyu suyu kalitesinin ve debisinin depremler ile ilgisi: Küçük bir deprem sonrası Bursa civarındaki bir gıda işletmesinde kuyu suyu kalitesinin değiştiğine ve kuyu suyu ile beraber kötü kokan “Hidrojen Sülfür - H₂S” gazı geldiğine şahit olduk. Sondaj uzmanlarına deprem sonrası kuyu suyu kalitelerindeki değişiklik ihtimallerini sorduk. Onlardan aldığımız bilgiye göre, deprem olmasa dahi, kuyudan yüksek debide su alındığında kuyu suyu kalitesi değişir. Çünkü kuyudan çok su alınması kuyu içindeki yeraltı suyu basınçlarını değiştirir ve bunun sonucunda kuyuya farklı yönlerden su gelmeye başlar ve kuyu suyu kalitesi değişebilir. Hatta, kuyu derinliği deniz suyu seviyesinin altında ise, denize yakın bölgelerde kuyuya deniz suyu da karışır ve kuyu suyu tuzlanır. Kuyu çevresinde açılan başka kuyular kuyu suyu kalitesini etkiler mi? Aydın - Denizli hattı üzerinde jeotermal sondajlar çoğalıyor. Bunun sonucunda yer altındaki su hareketlerinde değişiklikler oluyor ki, bu bölgede bazı kuyuların sularında su kalitelerinin kötüleştiğini bize bildiriyorlar ve çözüm soruyorlar. Denizli’ye yakın bir sanayi işletmesinde, açılan kuyulardan elde edilen sularda iletkenlikler düşük ve suda Demir (Fe) iyonu bulunmazken, bu kuyu bölgesinde kurulan jeotermal Resim 2. Kuyu Sondaj Makinası Resim 3. Derin Kuyu için Dalgıç Pompa Montajı Temsili Resmi SU DÜNYASI
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=