38 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Eylül / 2024 materyallerle dolmuş olması nedeniyle tutuğu suyun miktarı da önemli ölçüde azalmış olmalıdır. Su Yönetimi ve Tasarrufu: Geniş sulama kanallarındaki buharlaşma ile yaşanan kayıpların azaltılması için kanalların üzerinin kapatılması ve kapalı sistem cazibeli su sağlama gibi önlemler düşünülmelidir. Ülkemizin su kullanım randımanı yaklaşık %51. Yani kullanılan suyun yarısı buharlaşmaktadır. Ayrıca, kaçak ve kayıpları azaltmak için 60-70 yıllık kanalların düzenli bakımı yapılmalıdır. Açık ve vahşi sulamaya son verilmeli ve su kulanım etkinliği artırılmalıdır. Kent Nüfusunu Büyütmek Değil Azaltmak Gerekir Kentlerin artan nüfusun temiz su ve hijyen için gerekli su yanında sanayinin tüketimi tarımsal su oranı azaltmaktadır. Nüfusun hızla ülke çapında dengeli dağıtımı şart. Özelde kırsalın güçlendirilmesi ve geri göçün uygun imkânlar ile sağlanmalıdır. İklim, ekoloji ve su varlığına bağlı bitkisel üretim planlanmasının yapılması. Başta geniş yapraklı su tüketimi yüksek egzotik bitki üretimi yerine daha az su tüketen, suya dayanıklı bitkilerin ekimi dikimi ve iklime uyumluluğu dikkate alınmalıdır. Son yıllarda çiftçiler mısır ve muz gibi su tüketimi yüksek bitki yetiştiriciliğine yönelmesi olası su sorunun ileride daha da artırabilir. Mevcutta bölgenin yaygın bitkisi narenciye üretimi ihtiyacın birkaç katı olması ve yurtdışı satışının istenildiği düzeyde yapılmasının yaratığı sorunlar korkarım muz içinde ileride yaşanabilir. Su Yönetiminin Planlanması Sulama suyunun çiftçiye ulaştırılması konusunda sulama birliklerinin çalışma yöntemleri ciddi bir sorun olarak sıkça gündeme gelmektedir. İklim değişikliğinin etkileri, yağış dağılımındaki düzensizlik ve toprakta nem kaybı ile daha da belirginleşecektir. Geleceğe dair su kaynakları planlaması birkaç yönden düşünmeyi ve önlem almayı gerektiriyor: 1. Yağı rejimi değişti ve yağışların toprak için yararlılığı düşük. 2 barajlar zamanla seddimden biriktirerek barajın su tutma hacmi küçülmekte. 3 bitki deseni değişiyor ve su tüketimi yüksek bitkilerin ekimi dikimi su tüketimini artırıyor, 4 Nüfus artışı rezerv suların kullanımını azaltıyor. Uzun süren kurak yaz dönemleri ve nehirlerin, göllerin yetersiz su durumu planlamayı zorunlu hale getirmiştir. Su konusu, özel sektöre bırakılmadan kamu eliyle planlanmalı ve aşırı nüfusun içme suyu, sanayi ihtiyacı yanında tarım için yeterli su çiftçiye uygun fiyatla sağlanmalıdır. Başta Devlet Su İşleri (DSİ) eliyle su kaynaklarının artırılması, suyun hasadı, mevcut su kaynaklarının en az kayıpla kontrollü kullanımı sağlanması bakımından konunun ulusal düzeyde ele alınması gerekmektedir. Su kıtlığı sorunu, beklenenden daha kısa sürede gündeme gelmiş ve Çukurova’daki tarım ve gıda üretimindeki su yetersizliği, artık su kıtlığının başladığını göstermektedir. Su yoksa ekim-dikim de yoktur, bu da gıda krizinin yakında kapımıza geleceği anlamına gelmektedir. Ürün deseni ve su kullanımının birlikte havzanın özeliklerine göre yeniden amaca uygun planlanması kaçınılmaz. n KONUK YAZAR
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=