30 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Kasım / 2024 RAPOR çalışmalarını içeren kapsamlı bir yaklaşım gerektirmektedir. Günümüzde su kullanımının sektörel dağılımına bakıldığında sırasıyla %77 tarımsal sulama, %12 içme-kullanma suyu (hizmetler sektörü dahil) ve %11 ile sanayi ihtiyacı gelmektedir. Türkiye’de su sektörünün kurumsal çerçevesi çok parçalıdır. Haliyle, su kullanımı hemen hemen toplumun tüm paydaşlarının odağındadır. Hukuki altyapı olarak Avrupa Birliği’ne adaylık sürecinde Avrupa’nın Su Anayasası olarak kabul edilmiş olan Su Çerçeve Direktifi ilkeleri doğrultusunda ulusal su mevzuatımız ve ilişkili yönetmeliklerimiz çok büyük oranda uyumlaştırılmış olup zaman içerisinde aynı çerçevedeki revizyon ve güncellemeler de yapılmaktadır. Raporda suya bağımlı sektörlerle ilgili güncel durum değerlendirilmesine yer verilerek, ülkemizde geleceğe dönük sektörel su kullanım stratejileri ile ilgili yürütülen çalışmalar konusunda bilgiler sunulmuştur. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına uyum, AB Yeşil Mutabakatı, Türkiye’nin Yeşil Mutabakat Eylem Planı, Su Verimliliği Seferberliği kapsamında hazırlanmış olan Değişen İklime Uyum Çerçevesinde Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2023-2033), Nehir Havza Yönetim Planları, Arıtılmış Atık Suların Yeniden Kullanımı ve Temiz Üretim başlıklarına değinilmektedir. Suyun etkin ve verimli kullanılmasında alternatif su kaynaklarının değerlendirilmesi ile doğal su kaynaklarımızın korunması sağlanmış olacaktır. Bu kapsamda alternatif kaynaklar arasında yağmur suyu hasadı, gri su yeniden kullanımı ve arıtılmış atık suların geri kullanımı önem kazanmaktadır. Sanayi tesisleri de dahil olmak üzere tüm bina tipolojilerinde alternatif su kaynakları olarak bina-içi ve dışı yağmur suyu hasadı ve gri suyun bina içerisinde arıtıldıktan sonra yeniden kullanımları günümüzde mümkündür ve teşvik edilmektedir. TOB Su Yönetimi Genel Müdürlüğü (SYGM) tarafından yürütülen Su Kaynaklarında İklim Değişikliğine Uyum Projesi ile özellikle çeşitli bina tipolojilerinde gri su ve yağmur suyu hasadı konularında en güncel çalışma sonuçlarını içermektedir. Bu projenin en önemli 2 çıktısı yağmur suyu hasadı ve gri su kullanımı Rehber Dokümanlarıdır. Sektörel bazda su-katma değer ilişkisi ülkemizde havza ölçeğinde yapılan Sektörel Su Tahsis Planları (SSTP) Projelerinde ele alınmaktadır. Bu planlar kapsamında alt havzalarda belirlenen su tahsis miktarlarının oluşturduğu ekonomik değerin belirlenmesi önemlidir. Alt havzaların özellikleri dikkate alınarak barındırdıkları ekonomik değere sahip olan bütün sektörler için (tarım, sanayi ve enerji) ekonomik analiz yapılmaktadır. Halen İSO’nun faaliyet alanındaki Marmara Havzası’nda SSTP çalışmaları devam etmektedir. Değişen İklime Uyum Çerçevesinde Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nda da su ayak izi konusuna vurgu yapılmış olup, su ayak izi önümüzdeki dönemlerde su tüketimimizi ölçen en kapsayıcı gösterge olarak kabul edilmiştir. Bu açıdan bakıldığında su ayak izinin yalnızca musluktan akan su, kaynaktan tarlaya alınan su ya da görünen su kullanımı olmadığını, aksine suyla ilgili doğrudan ve dolaylı; iç ve dış bütün tüketimlerin su ayak izine sebep olduğu net bir şekilde görülmektedir. Su ayak izi, yalnızca su tüketimimizi değil; satın aldığımız ürünlerin içeriğindeki su tüketimini, ithal ürünlerle birlikte başka coğrafyalarda sebep olduğumuz su ayak izini, gereksiz kullanımlarla birlikte küresel ölçekte başka insanların adil su hakkı üzerinde sebep olduğumuz ayak izi gibi görünmeyen su tüketimlerimizi de yansıtmaktadır. İstanbul özeline gelindiğinde, nüfus yoğunluğu ve artış hızı itibarı ile, bu mega kentimizin Marmara Havzası’nda bulunmasına karşın bu havzada yerüstü sularını oluşturan büyük kapasiteli akarsular bulunmaması dolayısıyla, 2 komşu havzadan (Batı Karadeniz (Melen) ve Sakarya) su transferi ile ilave olarak beslendiği görülmektedir. 2022 yılında belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağıtılmak üzere temin edilen yerüstü su kaynaklarından dağıtılan su miktarının kaynaklara göre dağılımına bakıldığında, verilen suyun %60’ının barajlardan, %40’ının ise regülatörlerden ve kuyulardan karşılandığı görülmektedir. Şehre verilen suyun %100’ü arıtmadan geçirildikten sonra dağıtılmaktadır. İSKİ Yeni Master Planı verilerine
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=