32 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Kasım / 2024 göre, sanayi sektörünün, İstanbul’un 2023 yılı toplam atık suyu içindeki payı %1,6, kirlilik yükü içindeki payı ise %1,1 civarındadır. KOİ esaslı bu veriler, mevcut (ve gelecekteki) durum itibarıyla Sanayi Sektörü atık su debi ve kirlilik yüklerinin İstanbul kaynaklı kirlilik deşarjlarında belirleyici veya kritik boyutta olmadığını göstermektedir. Temiz üretim ve döngüsel atık su yönetimi anlayışının kabul edilmesi ile arıtılmış endüstriyel atık suların %50-70’lere varan oranlarda yeniden kullanımı, özgül su, enerji ve kimyasal madde kullanımlarında önemli oranlarda ekonomi sağlanarak sanayi sektörü su, karbon ve enerji ayak izlerinde, uluslararası rekabette pozitif ayrışmaya imkân verecek mertebelerde azaltımlar elde edilebileceği düşünülmektedir. İstanbul’da sanayinin yoğun olduğu 6 atık su havzasında (Tuzla, Yenikapı, Baltalimanı, Ataköy, Küçükçekmece ve Ambarlı) toplam endüstriyel atık suyun %64’ü oluşmaktadır. Bu tesislerdeki proses suyunun, İSKİ içme suyu şebekesinden alınan A kalite su (içme suyu) yerine, İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesislerinde arıtıldıktan sonra dere veya denizlere deşarj edilen düşük kirlilikli atık sudan B kalite (alternatif) su olarak sağlanması düşünülmelidir. Mevcut durum itibariyle, İSKİ’nin Paşaköy AAT çıkışında 100.000 m3/ gün, Ataköy AAT çıkışında 20.000 m3/gün ve Ambarlı AAT çıkışında 25.000 m3/gün kapasiteli, arıtılmış atık suların endüstriyel ve peyzaj maksatlı kullanımını sağlayacak geri dönüşüm amaçlı 3. kademe atık su artıma tesisleri kurulmuş bulunmaktadır. Bu tesislerde üretilen B kalite kullanım suları, Tuzla OSB’ler ve Tersaneler Bölgesi, Yenibosna sanayi tesisleri bölgesi ve İkitelli OSB ile Ambarlı Sanayi tesisleri bölgelerindeki fabrikalara, gerekli Mor/Turuncu şebekeler tesis edilmek suretiyle hızlı bir şekilde ulaştırılabilir. İSKİ halen, geri dönüşüm amaçlı arıtılmış atık suyu tankerlere ~0,07 $/ m3 bedelle satmaktadır. İSKİ’nin ileri biyolojik atık su arıtma tesisleri çıkış sularına, geri dönüşüm için, ilave 3. kademe arıtma ve dezenfeksiyon uygulanması sonrası, su kalitesinin daha da iyileştirilerek endüstriyel proses suyu olarak kullanım için çok daha uygun hale getirilmiş olmaktadır. İSO’nun bu konuda, İSKİ ve OSB/Tekil Endüstriler arasında, Dünya’daki iyi uygulamalardan ilhamla, uygun ve sürdürülebilir bir iş (yatırım + işletme) modeli oluşturulmasında etkin ve kolaylaştırıcı rolünün olabileceği düşünülmektedir. Proses dışı ihtiyaçlar için su kullanımının yüksek olduğu tekil endüstrilerde, evsel atık su/ gri su ayrımı ve yağmursuyu hasadına gidilerek özellikle MBR ile atık su arıtımı ve dezenfeksiyon sonrası geri kazanılan B kalite suyun WC sifon, sulama ve proses suyu olarak kullanımı da önemli bir diğer su geri dönüşüm seçeneğidir. Böylece su kaynakları üzerindeki baskı azaltılarak, endüstriyel su ayak izi küçültülüp, önemli oranda ısı ve kimyasal madde tasarrufuna gidilebilir. Türkiye’de endüstriyel amaçlı kullanılan suyun %22’sini kullanarak en fazla su tüketen sektör olan gıda sektörünü %18’lik kullanımla tekstil sektörü izlemektedir. Bir diğer yüksek su kullanım oranına sahip sektör, endüstride kullanılan suyun %16’sını oluşturan kimya (kimyasallar ve kimyasal ürünlerin üretimi) sektörüdür. Bu 3 sektörde toplam kullanılan su miktarı, toplam endüstriyel amaçlı su kullanımının %50’sinden fazlasını oluşturmaktadır. Bu sektörlere yakın bir diğer sektör ise, toplam endüstriyel amaçlı su kullanımının %7’sine karşılık gelen metal sanayi sektörüdür. Gıda, tekstil, kimya ve metal sanayi dışındaki diğer tüm sektörlerin su kullanımları toplamı, Türkiye genelinde endüstriyel amaçlı kullanılan su miktarının %37’sine tekabül etmektedir. İSKİ tarafından hazırlattırılan (Yeni) Master Plan uyarınca; İstanbul ili içinde 11 adet ana üretim yapan sanayi sektörü bulunmaktadır. Mevcut 11 ana üretim grubundan ve diğer sanayi sektöründen, İSKİ sorumluluğundaki içme suyu ve atık su havzalarına deşarj yapılan toplam endüstriyel atık su miktarı, 2021 yılı itibariyle 70465 m³/gün olarak belirlenmiştir. İstanbul’da 2021 yılında, İSKİ’nin sorumluluğundaki alanlara atık su deşarjı yapan toplam 7484 işletmenin olduğu ve bunların 6812’sinin atık sularını İSKİ’nin sorumluluğundaki atık su havzalarına deşarj ettiği tespit edilmiştir. Asya Yakası’nda 2639 adet, Avrupa Yakası’nda ise 4845 adet işletme bulunmakta olup, bu işletmelerden bir kısmı Organize Sanayi Bölgesi (OSB) içinde faaliyet göstermektedir. Bu işletmelerden kaynaklanan atık su miktarı, İstanbul’daki toplam endüstriyel atık su debisinin yaklaşık %98’ine karşılık gelmektedir. Kentsel AAT’lerin su geri kazanım tesisine dönüştürülmesi için gerekli ilave arıtma sistemi seçimi, tesisin çıkış suyu ve sanayi için gerekli su kalitesine göre değişkenlik göstermektedir. Mevcut AAT’ye entegre edilecek geri kazanım üniteleri ile sanayi için proses, soğutma ve rekreasyonel amaçlı su kaynağı (B kalite su) oluşturulabilir. İlgili sanayi sektörü tarafından belirlenen su kalite parametrelerine göre gerekli ilave sistem bileşenleri belirlenebilir. Bu bağlamda Raporda kentsel atık sular için geri kazanım sistemi seçimine yönelik teknik bilgilerle birlikte Organize Sanayi Bölgelerinde su geri kazanım uygulamalarına ilişkin örneklere de yer verilmektedir. Bu kapsamda incelenen İSKİ Paşaköy AAT, Kocaeli SKİ AAT ile Meksika ve ABD California Arıtılmış Atık Su Geri Dönüşüm tesisleri oldukça ilham vericidir. Rapor’da İklim Değişikliği’nin sanayi sektörü ile alt sektörlerinde yol açması beklenen risk ve tehlikeler RAPOR
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=